A nosa comunidade é moi plural, temos diferentes niveis de perda de audición e habilidades para a comunicación oral. O concepto de sordomudo está moi arraigado, pero a sociedade debería deixar de utilizar esa denominación. Porque é meterse todos no mesmo saco e porque retén aos que son capaces de usar a voz unha carencia que eles non teñen.

Somos unha comunidade, temos a nosa lingua, a nosa cultura e os nosos costumes. A maioría dos meus amigos son xordos, do mesmo xeito que a miña parella. Temos dous fillos e eles non teñen problemas de audición, pero a linguaxe de casa é un signo, porque é a súa lingua materna. Con todo, non os utilizamos como intérpretes nosos. O meu marido e eu somos persoas autónomas e non queremos que a vida dos nosos fillos adáptese ás nosas necesidades.

Estiven ensinando linguaxe de signos durante varios anos. A única diferenza con outros idiomas é que é a canle, que en lugar de por son é visual. Polo demais, é como todas as linguas, ten características propias, léxico, normas gramaticais... mesmo dialectos! Non se fala da mesma maneira aquí e en Huelva, ten características contextuais, é unha lingua viva.

Nos últimos anos estou a loitar polos nosos dereitos. Apoio ou asistencia xeneralizada a persoas xordas e familias e en labores de sensibilización e difusión no exterior.

Vulnéransenos moitos dereitos. O Goberno de España aprobou a Lei 27/2007, que recoñece as linguas de signos españolas e catalás –non recolle a linguaxe de signos vasco–, pero só cúmprese o básico, moi lonxe das nosas necesidades.

É certo que grazas ás novas tecnoloxías déronse pasos adiante. A maioría temos a casa adaptada e o timbre ou o espertador, por exemplo, son de luz. A plataforma SVisual tamén nos é de gran utilidade, xa que ofrece servizo de intérprete 24 horas a través de Internet.

No día a día, sempre tento andar co mesmo intérprete, porque se crea unha relación de confianza e sei que vai expresar o que quero ben, e viceversa. O seu traballo é imprescindible nas nosas vidas. Arránxomas sen axuda para facer cousas miúdas, pero para ir a urxencias, especialistas, avogados ou reunións, pido un servizo.

Hai información, pero pouco coñecemento. Somos invisibles. A primeira vista non se nos nota nada e as reaccións son xeneralistas. Hai xente que trata de manter unha conversación e adaptámonos a ela, pero outros moitos non saben como comportarse e márchanse dicindo “ai, perdoa”. Pode ser duro, sobre todo se non estás empoderado.

Tamén estamos moi limitados no ámbito da formación, o lecer e a cultura, porque a oferta é escasa. Temos que planificar de forma expresa algo para ver, para pedir un intérprete.

Houbo unha tendencia á promoción da lingua oral; o nosa non viuse como un complemento nin como un recurso; por tanto, ademais de non fomentala, hase infravalorado con frecuencia. Prímanse audífonos, implantes ou logopedas, e a nós esas ferramentas parécennos moi útiles. Pero sen quitar importancia ao outro.