O traballo dividiuse entre doce grupos: creación, traballo, comunicación, deporte, modelos festivos, movemento xuvenil, feminismo, eúscaro, vivenda, soberanía alimentaria, educación e autodefensa. Cada un polo seu camiño, para identificar debates e traballar sobre posibles proxectos.

Para empezar a buscar a orixe dos encontros hai que retroceder un ano máis, até o 19 de decembro de 2015. Entón, na recuperada fábrica Firestone de Añorga déronse cita ao redor de 60 mozos chegados de diferentes proxectos. Os mozos apostaron por crear “alternativas reais”.

Tras varios meses de traballo, en outubro celebraron o “Día da Transversalidade”, co obxectivo de dar a coñecer os proxectos levados a cabo por cada grupo de traballo. A base do que traballarían en decembro en Barañain. “Queriamos saber sobre que proxectos discutirían todos os participantes”, explica Xalbador Ramírez, que traballou desde o primeiro día do proxecto.

Durante este tempo, os grupos de “o bo e o malo” foron autónomos, segundo Ramírez. Movéndose cada un ao seu ritmo e segundo as súas necesidades. O grupo que traballou en torno ao feminismo tivo catro subgrupos de ao redor de cinco persoas e outro catro membros en total. “Temos que reflexionar sobre o modelo organizativo”, di, “para ter en conta as cousas boas e malas que hai nesa horizontalidad”.

Segundo Ramírez: “Non queriamos un proxecto que só se puidese levar a cabo en discusións, iso xa se fixo antes”. Desde o principio tomaron dous alicerces fundamentais: a autogestión e a mocidade. Os movementos xuvenís movéronse en torno ao lecer e a cultura, e noutros ámbitos tamén destaca a necesidade de traballar “pola vía da autogestión”. As outras patas do proxecto son novos e consideraron imprescindible organizarse de acordo ás súas necesidades: “As persoas novas temos unhas necesidades específicas. Así, consideramos que a construción do poder xuvenil é un proceso que nos leva a asumir e facer respectar as nosas vidas económicas, culturais, sociais e políticas”.

Proxectos concretos para necesidades concretas

Cada grupo de traballo puxo en marcha os seus propios proxectos, un total de dezaoito. Á hora de repasar estes temas tivemos a Ramírez como guía:

Movemento Gaztetxe: explicamos anteriormente que se centrou no lecer e a cultura, polo que se creou o grupo de “redefinición”. Para iso, queren dar pasos para todo o movemento xuvenil, partindo dos movementos culturais que están na base.

Soberanía alimentaria: moitas veces na sociedade, mesmo nos movementos xuvenís, déixase ao carón a forma de alimentarse, por ignorancia ou comodidade. Por iso, este grupo de traballo puxo como obxectivo a guía de agricultores de Euskal Herria. Trátase dun proxecto para garantir a soberanía alimentaria nas actividades que se realizan ao redor dos movementos xuvenís. Alí queren facer unha lista dos agricultores que producen de forma sostible. O obxectivo é dobre: involucrar aos novos agricultores e concienciar aos mozos.

Vivenda: ao redor dela creáronse dous proxectos principais: a guía para crear oficinas de emancipación e a casa das persoas sen fogar. A primeira, tendo en conta a estreita relación que esta problemática ten cos demais, pretende ser unha guía para a emancipación. A pesar de estar redactados, buscan un bo uso para colocarse nas mans e empezar a traballar. A casa Etxegabeon tamén segue o mesmo camiño, a través dunha páxina web etxegabeonetxea.eus, que permite aos usuarios centrarse na dinámica e os proxectos.

Eúscaro: O grupo que creou a guía de euskaldunización utilizou as palabras “o idioma dos oprimidos” para definir o idioma. Isto xa está escrito, á espera de atopar a mellor maneira de utilizar a ferramenta. O eúscaro é un dos alicerces da loita de Euskal Herria e para iso o movemento ten que cambiar a súa actitude cara á lingua, segundo os autores.

Feminismo: o grupo de traballo que se integrou neste traballo foi o máis grande, o pensamento que necesita do “solo da revolución”. Realizaron un traballo con tres patas: plataforma virtual sobre o tema, guía de saúde colectiva e colonias feministas. A través da plataforma virtual preténdese recompilar recursos persoais e materiais, apoiados por un foro de reflexión e debate. A pesar de chegar a Barañain sen un proxecto concreto, o grupo saíu de alí para seguir adiante, para unir aos diferentes axentes de Euskal Herria.

A guía de saúde grupal ten un obxectivo claro: “Un modelo de militancia sostible”. No mesmo preténdese recoller as respostas aos problemas que xorden nos movementos de mozos. Doutra banda, hai colonias feministas, unha parada para reunir ás mozas novas e “crear espazos feministas”. A pesar de que aínda non hai unha data concreta, xa se está preparando o proxecto.

Modelos festivos: en moitas ocasións insístese na necesidade de “loitar” tamén nas festas. Para iso, o grupo quere apostar por unhas festas máis populares, á marxe dos modelos de consumo. Crearán unha guía de compromisos de festas populares que abarcará oito ámbitos: música, euskera, participación, produtores, lixo, relacións e agresións, modelo de consumo e loita. Cada unha destas zonas contará cun decálogo para que as comisións de festas ou as comparsas de mozas utilícena como “ferramenta para a transformación”.

Deportes: Trátase dunha actividade que dá moito que falar dentro da sociedade, sobre todo entre os mozos. Por iso, un grupo de estudantes da facultade do Instituto Vasco de Educación Física (IVEF) púxose a traballar. Trátase dun informe que servirá de base para o debate no ámbito deportivo, co obxectivo de crear espazos seguros mediante modelos alternativos.

Traballo: Nos últimos anos converteuse nunha das maiores preocupacións dos mozos. Os mozos enfróntanse a situacións cada vez máis precarias. O grupo de traballo defendeu un modelo similar ao da Plataforma de Afectados pola Hipoteca, pero que se traslade ao mundo laboral. O Goberno Vasco pretende meterse no cárcere ante as malas condicións laborais, protexer aos traballadores e traballadoras non sindicadas. Por exemplo, o xa existente Movemento de Autodefensa Laboral da Comarca de Pamplona e outros espazos de mozos precarios unidos nun marco común, traballando de forma autónoma pero con intereses comúns. Trátase de crear un movemento contra a precariedade xuvenil, co obxectivo de concienciar á cidadanía.

Creación: Este grupo partiu de Fireston en busca de novos modelos para “gozar da cultura”. Dúas patas para gozar de música, arte ou espectáculos: cultura libre e autogestión. A creación de espectáculos é un traballo bilateral, de organizadores e creadores. Ambos teñen dereitos e obrigacións. Para iso, cren que se necesita unha guía de boas prácticas. Con todo, o principal proxecto que ten en marcha o grupo é a rede de creadores, que reunirá a creadores autogestionados de Euskal Herria. Doutra banda, analizouse o uso do portal kulturaaskea.eus como ferramenta.

Educación: todo o que é base do futuro tivo un grupo propio. Neste caso falouse nos encontros dos movementos e proxectos que xa están xurdidos para “profundar”. Púxose en marcha a proposta de crear escolas colectivas “co fin de desenvolver un enfoque liberador”. Trátase de proxectos reais orientados á construción nacional e á transformación social, enlazando ambos os termos coa universidade. “De enfoques concretos a xeneralidades”. Ikerbiltza iría ligada a esta iniciativa que pretenden crear “para estruturar o poder desde o coñecemento”. Tendo en conta o impulso que as investigacións poden xerar nos proxectos transformadores, pretenden darlles un valor político e práctico. Para iso, os estudantes dos últimos cursos da Universidade converteranse en investigadores.

Tamén pretenden crear un laboratorio de investigación “un proxecto totalmente novo que reflexione sobre as necesidades do colectivo novo”. Joxemi Zumalabe, pola súa banda, traballará como ferramenta para analizar os problemas e buscar solucións aos problemas que se expoñan nos movementos populares. Ten un obxectivo claro: analizar, identificar lagoas a curto e medio prazo e reforzar o movemento.

Autodefensa: traballouse para defender proxectos de movemento xuvenil. Aínda que aínda non hai proxectos concretos en marcha, o obxectivo é concreto: “defenderse ante calquera tipo de agresión”.

Comunicación: Hai que comunicar todo o que se fixo e en Barañain tiñan a necesidade de reflexionar sobre iso. O grupo de comunicación identificou a Topatu como a principal ferramenta e buscaron vías de acceso con proxectos rexionais ou locais. Xunto a iso, tamén viría a creación da Gazte Telebista, para difundila a través da rede.

Con todo, en Barañáin o maior debate foi ao redor da figura da militancia comunicativa: “A comunicación é responsabilidade de todos, non é algo que hai que profesionalizar”. Tendo en conta o valor que se lle dá á militancia na comunicación, as persoas que traballaron en equipo ven imprescindible fomentar unha actitude comunicativa. Abrindo así as portas a proxectos propios.

Mirando cara adiante

A asemblea de Gazteria seguirá adiante, na mesma liña, para dar apoio e apoio ás liñas que se crearon. Novos encontros, pensando que no futuro abrirán novos camiños en busca de novos espazos.

Valoraron positivamente o “proceso complexo” dun ano. En opinión dos mozos, trátase dun proceso que utilizaron para probar os novos moldes, “arriscando”. Coa intención de seguir polo mesmo camiño, comezando polos erros, pero sobre todo polos puntos que inventaron.

O obxectivo destes proxectos é crear ferramentas para a toma de decisións: “Primeiro gran paso para avanzar na construción do poder novo. Tiñamos claro que os encontros de Barañain non serían o final de nada”. Teñen a intención de traballar nesta dirección en todos os ámbitos. Para iso ven a necesidade de máis ferramentas, “con elas non basta”. “Temos que apostar por esta filosofía para crear proxectos a longo prazo, máis aló do lecer e a cultura”, afirma. Por estas razóns, puxeron a lema “nós somos a alternativa”, “porque a verdadeira alternativa depende dos movementos xuvenís”. De face ao futuro, queren apostar polo cambio a través dos conceptos de “poder popular e xuvenil”.

“Vemos a necesidade dun modelo de loita que poña no centro o poder novo e popular e cada vez temos máis claro de onde, con quen e como facelo. Estamos máis organizados e con máis conciencia”, di Ramírez.

Reportaxe de vídeo de Topatu