As células nai son células capaces de producir calquera outro tipo de células que son propias dun ser: Estas palabras de Miroslav Holuben proveñen da ciencia e o lirismo converteuse en poesía.

Unha das peculiaridades das células nai é que poden manterse indefinidamente no corpo ou nunha cepa: non me dei conta ao ler o libro; suxeriume outro punto de vista sobre os materiais da poesía.

Karlos Cid Abasolo seleccionou e traducido algúns poemas do escritor checo Miroslav Holub (Plzezen, 1923 – Praga, 1998) para o Caderno Mundial de Poesía da editorial Susa. En 1990 el e Šárka Grauová traduciran unha antoloxía poética do inmunólogo na editorial española Cátedra.

Así que tomei a Holub por primeira vez, e pareceume que a ciencia se converteu nun poema, ou unha análise do que a ciencia ten da poesía. Por iso vólvese necesariamente irónico, ten unha mestura de disciplinas e do humor brota a alegría do experimento: “Aquí están as linguas dos pobres,/ os pulmóns dos xenerais,/ os ollos dos delatores,/ as peles dos mártires,/ no cristalito microscópico/absoluto”. Miroslav Holub transforma a miúdo as enfermidades físicas en metáfora das pragas da humanidade, e é capaz de extraer leccións vitais da xeometría: “Dúas liñas paralelas/ sempre se atopan/ si debuxámolas coa nosa man.// A única cuestión é/ si diante de nós/ ou detrás de nós// Si aquel tren a distancia/avanza/retrocede”.

Pode parecer afastado e indiferente, pero comprenderá, lector, a súa carga, si dáslle unha oportunidade ao libro. Os poemas do bohemio estaban destinados á revista Science, ocúpanse da microbiología, da mosca, do estiércol, do nervio da folla. Tróuxoo Penguin, baixo a cortina de aceiro, para compracer aos ingleses na década do sesenta. Despois da Primavera de Praga, Checoslovaquia volveu á disciplina do seu bloque, moitos dos que fixeron como que non o vían.

En Euskadi só hai algúns ecos de Maite González Esnal, na quinta edición da revista Hegats de 1991. Agora si, agora Miroslav Holubi fíxose xustiza científica. Non é un poeta o que me conmoveu especialmente, pero si interesante e fresco, o que sabe confundir con mestría a historia que se adoita escribir en maiúsculas coa das persoas anónimas esmagadas, con todo o que se xera unha certa empatía universal: “En Alsacia,/ o seis de xullo de 1885/ un can furibundo/ Botou ao solo a Joseph Meister de nove anos/ e mordeulle catorce veces”.