Xunto a Apodaka estiveron Gemma Sangines Saiz, psicóloga e experta en talleres TELP; Mikel Urdangarin Montero, profesor, pedagogo e promotor do proxecto eusLiderrak; Amaia Agirre Pinedo, fundadora da empresa Coaching Factory. De feito, os organizadores das Xornadas de Practica e Vida quixeron traballar a perspectiva da psicoloxía, “buscando receitas para influír no uso do eúscaro”. Desta maneira, desde AEK quixeron subliñar a importancia da maneira de empezar a falar en eúscaro nas zonas castellanoparlantes, así como dos comportamentos lingüísticos de cada un.

Pero, que son as cousas: ningún orador propuxo receitas concretas aos interlocutores, berbalagun e dinamizadores do eúscaro. Falaron de transmitir emocións positivas, de adestramento, de práctica social e de traballar as motivacións con liberdade e liberdade. De feito, os novos falantes do eúscaro necesitan oportunidades para traballar en eúscaro, para traballar a lingua xuntos, e, si é posible, para gozala.

Por iso, Apodaka subliñou que “as linguas son actividades razoables”. Utilizamos a linguaxe para convivir e de aí o verdadeiro sentido da lingua: a necesidade. Por iso é importante ter en conta o idioma no que levamos a cabo cada acción: “Eliminaremos a linguaxe que utilizamos nas accións que non teñen sentido e adherirémonos a unha lingua que ten pleno sentido”. Por exemplo, “no centro de Bilbao non hai dúbida de que a lingua de todo sentido é o castelán, mentres que nese ámbito, si facémolo en eúscaro, teremos que buscar outros sentidos e organizar outras prácticas. É dicir, tamén debemos pensar o eúscaro nas prácticas razoables”.

Adiviñando por que

Por iso estamos a pór unha sobrecarga discursiva ao eúscaro. A falta de sentido “obríganos a traballar os discursos de forma específica, temos que adiviñar por que temos que facelo”, explicou Apodaka. Buscamos “sentido” unha e outra vez. En parte, nesa filosofía baséanse as oportunidades e as campañas que se organizan pobo a pobo para falar en eúscaro: “Preparar situacións especiais, inventar prácticas especiais, reunirnos en contornas ou ambientes especiais… Temos que atopalo e practicalo, como se practica o tenis ou o footing, polo que temos que atopar un tempo, un momento, un ambiente especial, un grupo de xente especial para iso”.

Iso ten o seu sentido, por suposto, xa que “as linguas son actividades sociais. Non podemos esquecer que as linguas están ben integradas nas nosas actividades cotiás e que as aprendemos con elas; a lingua non é nada que estea fose das nosas vidas, está nas nosas vidas e fainos”.

Pero co eúscaro, e en xeral coas linguas minorizadas, o que ocorre é que “hai que buscar sentido ás accións sociais cada vez, porque o que facemos non é normal”. En palabras de Apodaka, “nós temos moi claro que queremos traer ao mundo do eúscaro a un mundo anormal, a un mundo anómalo”. Por iso é importante o discurso de sobrecarga: “Teremos que estar a explicar o que facemos unha e outra vez”.

Pero iso non ten por que ser un obstáculo, segundo Apodaka. É máis, “as necesidades xorden das oportunidades” e “aínda que ao principio teremos que facer simulacións, si temos que simular unha normalidade sen problemas, chea de confort e sentido, chegaremos por repetición ao que queremos conseguir”. É dicir, “a naturalidade virá do adestramento social, froito desa aprendizaxe colectiva”.

Gemma Sangines referiuse mesmo ás repetidas actividades: “Ao falar en eúscaro caen os mitos e o maior reforzo é ter a oportunidade de falar”. Tamén Sangines, en liña con Apodaka, recoñeceu que “estamos a inventar argumentos para falar en eúscaro”, pero na súa opinión, “non sempre é necesario: non temos por que explicar o que nos gusta”, concluíu.

En definitiva, tal e como sinalou Mikel Urdangarin, “temos que conseguir a activación para conseguir a acción”, sempre “partindo de obxectivos alcanzables”. Iso é o que fan os talleres eusLider. Os talleres dirixidos a adolescentes buscan que “os mozos realicen por si mesmos a oportunidade de practicar eúscaro”. E para iso é necesario, segundo Urdangarin, “sentirnos capaces de logralo, que a acción é pouco arriscada e que as accións van xerar emocións positivas”. Neste sentido, Amaia Agirre Pinedo explicou que o logro ten que ser específico, medible, alcanzable, realista e materializable no tempo. De feito, os adolescentes vascos saben que son “raros” en contextos casteláns. Segundo Apodaka, “saben que fan algo raro e non queren ser raros. Por iso empezan a falar en castelán, empezan a facelo con normalidade, porque queren os recursos, os premios, as alegrías e os praceres que lles dá esa normalidade. O eúscaro é a nosa singularidade anómala”.

A ilustradora Miren Artola (Visual thinker & Graphic Facilitator) resumiu o que os oradores tiñan que dicir aos dinamizadores de eúscaro, xa que, tal e como ela explicou, debuxou o diálogo entre a acción e a proposta como centro. E foron testemuñas dela os 90 asistentes ás xornadas de Practica e Vida. En opinión de Edorta López Rey, coordinador de actividades de práctica de AEK, “a pesar de que as sesións do ano pasado foron máis concretas, este ano quixemos traballar a perspectiva da psicoloxía, tal e como nos reclamaron os propios dinamizadores”.

Nos grupos Berbalagun participan 6.500 persoas cada semana e “aproveitamos estas xornadas para dinamizar todas elas e reflexionar sobre as prácticas sociais”.