argia.eus
INPRIMATU
Como os corpos flotan
Iratxe Retolaza 2016ko azaroaren 17a
33 ezkil. Miren Gorrotxategi. Agustin Zubikarai Saria, 2015 (Elkar, 2016)

Na súa primeira novela, 33 campás, Miren Gorrotxategi creou un ambiente gris e escuro. Fermin atópase cun cranio humano que traballa para instalar un depósito de auga nos terreos do caserío. O problema do cranio traerá a revitalización dalgunhas relacións conxeladas hai tempo: Os noivos de Fermin e Karmen chaman ao seu fillo Nestor e este, de paso, ponse en contacto coa súa ex noiva Berta, que se dedica a escavar. O suceso lévanos ao caserío Garizmendi, pero tamén a outros espazos situados nos arredores: a igrexa, o cemiterio e Garizmendi-Berria (é dicir, a casa do irmán xemelgo de Fermín). Nesta xeografía creou un ambiente atravesado por campás e bailes óseos vos, representando un terreo inestable, con segredos familiares e timos de auga subterránea, e un ambiente de desconfianza. A medida que se vai desvelando o misterio do cranio, o pasado silenciado e enterrado vaise desmoronando na zona de Garizmendi, como os cadáveres alagan a superficie.

A novela vira en torno ao neorruralismo negro e lembra ás novelas que se achegaron ao neorruralismo nos anos 80, como o ambiente de apostas da novela aidanez (1983) ou a tinguidura negra da novela Kcappo (1985). Na novela 33 ezkil, ademais de plasmar a dureza do ambiente rural, plasmouse a cultura da aposta e outros costumes: a herdanza e a mestría, a rivalidade, as envexas e os odios, o choque entre a vida rural e a vida local, as crenzas e as bruxarías, etc.

Nesta novela, o lector non fai o camiño da man dos investigadores, como é habitual na novela negra. De feito, hai un par de parellas que tratan de resolver o caso: ex amantes (Nestor e Berta) e ertzainas (Kortazar e Ezpeleta), polo que non hai unha única liña de investigación, e o narrador cóntanos os feitos desde a perspectiva de todos os personaxes. Para iso, construíronse dúas liñas narrativas: nunha, trátase dun proceso de resolución da cuestión; na outra, a narración dá o salto ao pasado dos personaxes. As historias de intriga sempre son un gran reto: hai que acertar na dosificación da información e hai que soltar os nós de forma convincente. A combinación de dúas liñas narrativas aumenta, ademais, o reto. Cara ao final, algúns nós quizais se soltaron demasiado rápido, pero, en xeral, Miren Gorrotxategi respondeu ben ao reto e soubo completar o puzzle dos feitos, mantendo a curiosidade. Demostrou habilidade na construción de escenas e no desgranamiento progresivo da personalidade dos personaxes, así como na construción dese ambiente de misterio.