O pequeno Gammy perfílase como un mal afortunado. Nacido en Tailandia en 2013 no ventre alugado de Pattaramon Janbua, os seus compradores australianos David Farnell e Wendy Li, levaron consigo a Pipah, a irmá xemelga de Gammy. Gammy ten síndrome de down e os seus pais xenéticos din que eles non pagaron tanto diñeiro para volver a casa cun neno anormal. A noticia difundiuse en 2014 cando a nova alugada pola nai Pattaramon acudiu á prensa para pedir axuda, xa que non tiñan diñeiro en casa para manter a Gammy. Pipah é unha nena xemelga que vive en Australia cos seus pais legais.

Esta é a historia do médico francés Jean-Daniel Rainhorn que, xunto a outros expertos, publicou “O novo mercado caníbal: A globalización e a súa transformación en mercadoría do corpo humano”, que reúne os materiais presentados no Simposio sobre mercantilización do corpo humano celebrado en Xenebra (Suíza) en 2014. No libro analízanse en detalle o aluguer de ventres de mulleres, o roubo de médicos a outros países, a venda de partes do corpo, o negocio dos bancos de tecidos humanos...

Estes novos mercados, di o doutor Rainhorn, víronse reforzados pola demanda e a oferta das partes dos corpos humanos. Niso influíron o avance das novas tecnoloxías en medicamento, o neoliberalismo, a mundialización e Internet. Nesta gran roda é fundamental a intervención médica, como denuncia Rainhorn, a traizón de “médicos que esqueceron o xuramento de Hipócrates”.

Nunha entrevista concedida ao diario Le Monde , Berlusconi subliñou que as institucións internacionais non coñecen con exactitude este novo mercado caníbal, xa que o xigantesco negocio que pon os corpos dos pobres ao servizo da saúde ou o benestar dos ricos está a funcionar ao mesmo tempo dentro e fóra da legalidade e en gran parte no terreo da criminalidade.

Dato para coñecer como aumentou o aluguer de ventres femininos: Só en 2014 creáronse 5.000 nenos na India, o que supuxo mover un volume de negocio de 2.000 millóns de euros no país, segundo cifras da patronal local. En 2008 contabilizáronse 1.400 nenos e en cinco anos duplicouse o número de bebés en California, onde o número legal de bebés en aluguer é legal.

En canto á medida do tráfico de órganos, a OMS calcula que en 2005 introducíronse 66.000 riles, entre un 10% e un 20% ilegais, o que supón máis de 6.000. O tráfico de riles, por estar documentado, realízase entre os refuxiados sirios en India, Paquistán, China e Líbano. Manila (Filipinas) é coñecida como a chabolería “Illa Monocular”, e son tan numerosos os homes que viven alí cun só.

En canto aos biobancos, ao explicar o mercado ovárico, Rainhorn sempre fala de que Barcelona é a capital máis importante de Europa, que se fan campañas de recollida de óvulos como o máis común –con 800 euros– entre mozas universitarias e logo realízanse fecundacións in vitro para mulleres vindas de todo o mundo.

A investigación patrocinada pola OMS non esquece o roubo dos médicos. Hai países que, despois de gastar moito diñeiro das súas familias e dos seus estados na formación dos seus médicos, lévanllo os ricos, cando son tan necesarios nos seus propios países de orixe. Un exemplo: En Gran Bretaña, recoñecidos polo servizo público de saúde, 26 de cada 100 médicos que operaban en 2015 procedían de países fóra da OCDE.

A canto? E o neno?

Hoxe véndese o corpo humano por fragmentos e pódese comprar. A miúdo, dentro da lei. Alugar un útero en India ou California é legal, facendo legal a selección de pais biolóxicos e nai de aluguer por catálogo, para comprar ao neno por 120.000 dólares.

Pero que é legal e até onde? Na vacinación dos órganos viuse, en palabras de Rainhorn, que o órgano que se vai a incorporar legalmente ao receptor moitas veces foi arrincado ilegalmente a outro. Ademais da lei, hai xustiza: cando hai unha venda deste tipo, os comerciantes son sempre os máis débiles. Na India, os estudos demostran que o 83% das persoas que venderon algún órgano son mulleres, as máis pobres.

“Temos ante os ollos unha nova escravitude, o proletariado do corpo, no que unha parte da humanidade ten que vender o seu corpo para que outros vivan”. E como calquera mercadoría, incluída a man de obra, o prezo está regulado pola demanda e a oferta. Der Spiegel acaba de publicar que nos campamentos de refuxiados sirios do Líbano o prezo do ril baixou de 3.000 a 700 euros. Así como abarátanse as tarifas dos obrigados a exercer a prostitución, os vendedores atópanse tan necesitados...

As cifras recollidas en Xenebra non son suplantadas, senón que se poden atopar máis actualizadas na web Havocscope que quere ser a base de datos do mercado negro global. Ver os prezos dos riles, por exemplo. De media no mundo, o comprador dun ril pagou 150.000 dólares, mentres que o vendedor cobrou 5.000. En China podes comprar 27.500 euros, en Exipto 20.000, en Tailandia 10.000... Tamén hai datos das comisións dos intermediarios, non hai moito misterio, son coñecidos polos interesados na compra.

Pero Rainhorn e outros expertos desconfían tamén dos cen bancos que se ofrecen por doazón gratuíta. “A cuestión é que o que ti dás gratis logo as empresas véndeno. Existe un banco europeo de tecidos humanos, por exemplo, que é o provedor de todos os exércitos e que xa foi pagado. Pero non vale a pena escandalizarse, porque as cousas empeorarán”. E fai referencia aos biobancos de xenes, que venden secuencias de xenoma, que permiten cambiar as características físicas dos nenos do futuro, como elixir as cores do pelo ou os ollos.

Achegámonos a este mundo que Yazuo Ishiguro debuxou en 2005 na novela “Non me deixes escapar nunca“ [Never Let Me Go] na que coidan aos nenos clonados nun internado para logo incorporar os seus órganos aos nenos normais? Co estudo “Novos mercados caníbales” preténdese mobilizar este tipo de grupos de indignación entre a cidadanía, para que o tema sexa tomado en serio polas organizacións internacionais e estea especificamente mencionado no Pacto dos Dereitos Humanos.

Jean-Daniel Rainhorn: “As regras do xogo están a cambiar, as tecnoloxías sanitarias han cambiado radicalmente a relación entre o paciente e o médico. A deshumanización da sociedade chegou até o medicamento”.