Como é o teu país de orixe, a rexión de Rojalat?
É parte do Kurdistán iraniano, cunha poboación de entre trece e quince millóns de habitantes. Sorani e Kurmanji son os dous dialectos principais do kurdo. A miña cidade, Mariván, atópase a catro quilómetros da fronteira con Iraq e é unha zona militarizada. Nela producíronse moitos movementos no Kurdistán ao longo da historia. Un pouco máis ao norte, en Mahabad, fundouse a república de Kurdistán en 1946, que durou once meses. Hai moitos presos políticos e executaron a moita xente. Alí te sentes no corazón do Kurdistán, todos falan kurdo en Mariván e en Mahabad, e levan unha indumentaria kurda.

Pero a administración é totalmente allea.
Si, hai moitos emprendedores, pero a administración está en mans do Estado, nunca houbo un gobernador kurdo. As autoridades iranianas, ou kurdos polo Goberno iraniano, son as únicas que mandan en Irán. Celébranse eleccións, pero o Goberno ten que aprobar previamente aos candidatos e non hai ningún partido político legalizado. Mohammad Sadiq Kabudvand, presidente da Asociación Prol Dereitos Humanos, leva nove anos no cárcere… Conta. A maioría dos presos políticos iranianos son kurdos e o ano pasado executáronse a máis de mil presos de eta.

Na praza, en público?Por
comarcas, non se pode facer iso na zona dos kurdos, fano no interior dos cárceres. O ano pasado por primeira vez tentouse executar a un preso social en Sanandaj, na rúa, pero foi impedido pola multitude, salvado o preso. Xa non se atreven, porque a cidadanía está viva e si faise na rúa existe o risco dunha revolta. Nalgunhas partes de Irán, con todo, si o fan.

Que foi o que lle impulsou a abandonar Irán?
Irán é un estado islámico xiíta radical, e alí a muller non é humana. É un gran cárcere para as mulleres, máis aínda si es kurda. Estabamos nunha organización secreta de mulleres e o goberno fixo unha redada contra nós e detivo a algúns dos nosos membros. En caso de ser atropelado, nun xuízo de cinco minutos sen avogados espérache a pena de morte ou unha longa condena de cárcere. Só quedábame marcharme dun día para outro.

Que postura ten a oposición sobre os kurdos?A
oposición iraniana non recoñece aínda o dereito de autodeterminación dos kurdos, que din que queremos acabar co país de forma contundente. As reunións cos kurdos no exilio foron numerosas, pero nin sequera aceptan o federalismo. Coa maioría non temos boas relacións, cuns poucos si. Hai de todo, incluído o fillo do que foi rei, que ten a intención de chegar un día ao poder, pero iso non será posible.

Algún día estaría kurdo?En
Iraq fálase moito da posibilidade de crear un Estado independente, pero no Kurdistán iraquí hai unha falta de dereitos moi grande. Eu quero un Kurdistán que loite pola xustiza social, o ecoloxismo e o feminismo, e a sociedade pódese organizar neses ámbitos, aínda que non sexa un Estado. Abdullah Ocalan dixo: “O Kurdistán nunca será libre si as mulleres non son libres”.

No oeste, mentres tanto, destaca a imaxe dun mozo guerrilleiro.
É unha mirada sexista. A verdadeira imaxe dos guerrilleiros do Kurdistán, que para nós é unha muller fermosa, non é a dos grandes ollos e dunha moza de 19 anos que se parece a Angelina jolie. É unha visión occidental, unha gran falta de respecto. Por que non falan da súa ideoloxía? Porque saben que, segundo esa ideoloxía, o aspecto físico non ten importancia. Nesta loita perdemos a miles de mulleres fiucegas nos últimos 45 anos. A líder falecida en París, Sakine Cansiz, Shirin Alam Holi aforcado en Irán ou o comandante asasinado en Rojava, Arin Mirkan, quen se fixo explotar para impedir que o Estado islámico tomase a montaña sobre Kobane. Esa loita que deron a vida a miles de mulleres é contraria ao sexismo. Loitamos contra este sistema capitalista que utiliza ás mulleres como un boneco.

Hai moito machismo na sociedade kurda tradicional?O
70% do traballo das mulleres kurdas foi contrario ao machismo dentro da nosa sociedade para cambiar a perspectiva da poboación. O machismo está profundamente arraigado na sociedade, cada home kurdo é un reyezuelo na súa casa.

Con todo, nas zonas liberadas, como en Rojava (Siria), a sociedade cambiou moito nos últimos anos.
Si, cambiou profundamente e o nivel de organización é aínda máis interesante que as vitorias da loita armada. No Kurdistán turco hai algúns comúns controlados pola cidadanía, hai unha comisión de tesouraría, hai unha comisión de xustiza, son as xentes do pobo as que toman decisións sobre delitos. Están a recibir resultados en Rojava, pero no Kurdistán turco levan moitos anos preparando todo isto. A maioría dos combatentes que loitan en Rojava son kurdos de Turquía e un terzo son iranianos, que non aceptan as fronteiras e que se unen para a loita. Durante a Batalla de Sinjarre, os guerrilleiros de Rojava desprazáronse ao Kurdistán iraquí e salvaron a miles de yazidi que se atopaban na montaña do asedio do Estado islámico.