Dije á miña compañeira: “Amólame moito escoitar a palabra burkini en boca das feministas. É dicir, as mulleres que o visten non usan o burka, senón o hiyab. Seguramente ese termo seralles ofensivo. Deberiamos saber como o chaman eles”. Sorriu e respondeu: “Chámanlle bañador”.

Coa polémica irreflexiva e insensata da burkinia aprendín polo menos que para obviar o noso etnocentrismo temos que manternos alerta.

Grazas a iso, as feministas temos claro que a iniciativa dos alcaldes de Francia supón a criminalización das mulleres musulmás; o obxectivo é gañar votos e aumentar o control policial sobre a ameaza do terrorismo islámico. Pero moitos din que a pesar de estar en contra das sancións, hai que facer unha lectura crítica do dereito a vestir das mulleres musulmás, porque os veos son unha imposición patriarcal clara e inquietante.

A científica política galega Rosa Cobo argumentou en Facebook o seguinte argumento: “O que para nós [as mulleres europeas laicas] é bo, non é bo para outros?”. Esta frase pon de manifesto o carácter etnocéntrico do universalismo, símbolo de liberación no noso país (por exemplo, o nudismo), que debe aplicarse en calquera contexto. Nós sabemos o que é bo para os demais.

Nas series de Estados Unidos, o presidente di frecuentemente I’m the leader of the free world (son o líder do mundo libre). Ao ler a Rosa Cobo lembrei esa frase. É dicir, moitas feministas europeas brancas senten á vangarda das mulleres do mundo e pensan que teñen a función moral de liberar ás mulleres que parecen máis oprimidas. Nos últimos días lin en Twitter a alguén que as mulleres musulmás teñen que seguir o camiño dos sufragistas europeos. Os nosos pioneiros deben ser os guías dos demais.

Fronte a esta tendencia arrogante, vexo a necesidade de prestar atención ao feminismo descolonizador. Feministas islámicas, indíxenas, negras ou xitanas están a dicirnos en voz alta: “En lugar de discutir sobre nosas opresiones, valorade a nosa loita, que tamén nos oprime o voso paternalismo”.

No último mes, atopei unha infinidade de meteduras de pata, prexuízos e actitudes etnocéntricas nos debates do burkini (incluídos os meus). É dicir, non diferenciarse entre o burka, o niqab e o hiyab; confundir os conceptos árabe e musulmán; dicir que as mulleres que se bañan nas praias de Europa son estranxeiras ou inmigrantes.

As feministas pedimos aos homes que identifiquen as súas actitudes machistas cotiás e que si queren participar na loita pola igualdade, sitúense en segunda liña e aprendan. Neste caso, nós deberiamos facer o mesmo: Refugar a idea de que temos a capacidade de xulgar as opresiones “dos demais” e escoitar as experiencias, reivindicacións, referentes e estratexias das mulleres diversas. É posible que caia entón algún dos nosos veos.