Xabi Arratibel almorza cada día un café con leite de soia. A isto engade torradas e froita cun pouco de manteiga. Ao mediodía engade tofu, soia texturizada e salsa de tomate á pasta. E termina o día comendo unha ensalada ou un puré. É vegano, e iso afecto a case todos os momentos do día do protagonista; ao ser vegano non come nin utiliza nada que proveña dos animais, senón que tamén é activista e, en consecuencia, estende esa actitude a todos os ámbitos da vida.

EKAITZ Ibáñez é o segundo protagonista do Movemento de Liberación Animal de Donostia, Askekintza, que traballa xunto a Arratibel, no que traballa. Nas súas palabras, o veganismo é “unha actitude de solidariedade co resto dos animais ”. El tamén ten claro que o vegano e o activista están ao mesmo nivel; di que o problema é a situación que viven o resto dos animais, “moi grave”, xa que no seu día a día utilizámolos como un obxecto ou un recurso. Cre que os utilizamos como un pedazo de tomate ou de madeira. Ambos dirixen as súas vidas a ese activismo. “No feminismo utilízase a frase ‘persoal político’, e no noso tamén”.

Ibañez é vegano desde hai dous anos e Arratibel desde fai cinco. Ambos sentiron sempre aos animais moi preto deles, e aínda que no caso de ambos esa proximidade ou empatía foi determinante para ser veganos, subliñaron que non sempre é así, que hai quen o fai por empatía, senón por xustiza. Antes de Arratibel foi vegetariano e deu un paso detrás doutro. Ao seu xuízo, o vegano é o que ten unha actitude política e o vegetariano de facto non come os produtos dos animais, senón que se limita á dieta.

Posición política

“Sentimos estraños cando meten o veganismo no caixón da alimentación, porque cremos que estamos a falar de xustiza social. Para nós, en dúas palabras, é unha actitude política”, reivindica Arratibel. Aseguran que o sector da alimentación é o que máis vítimas ten, pero, ao mesmo tempo, fíxanse noutros moitos ámbitos e pensan que a sociedade vasca, como o resto, é especiista. Tamén puxeron o foco nas festas dos pobos; nos últimos tres anos puxeron en marcha a campaña “Festak festak animalaskatu”, co obxectivo de denunciar o uso que se fai cos animais nas festas de Euskal Herria. “Nin que dicir ten da carga cultural que ten a nosa gastronomía, que confisca aos animais, por exemplo, idolátrase a chuleta”, di Arratibel.

Ibáñez sente que a miúdo vive nun mundo irreal: “Sendo vegano, véxoo todo doutra maneira”. Destaca que ao pasar polo val, ve os cadáveres colgando, que para el non son pedazos de carne, senón cadáveres de seres que querían vivir. “Moitas veces vexo que a contorna está a comer a outra persoa e cústame desconectar porque para min son persoas, non obxectos”. Sente que moitas veces as persoas ás que ama tiran ao colector de lixo a loita que fixo: “Pasas o fin de semana tratando de salvar a vida dun porco, chegas a casa e comen un prato de carne de porco; imaxínache o que sentimos!”. Mesmo despois de contar as vivencias dun fin de semana, subliñan que aínda que eles viven momentos duros, as vítimas non son eles, senón os animais.

Ignorancia

Ibañez tiña tan só 15 anos cando empezou a traballar en Askekintza: “Fun madurando a medida que fun asumindo máis compromisos en Askekintza, e iso reflíctese no día a día”. Cren que aínda queda moito traballo de pedagoxía por facer, porque hai “moita ignorancia”. “A xente non sabe de onde vén ese cadáver que está a consumir, nin que sexa unha inxustiza, nin que o que está detrás sexa un especiismo”. Por iso, co fin de responder a este descoñecemento, a maior parte do activismo que eles realizan en Askekintza oriéntase cara a ela, cara á concienciación.

Aínda que cren que o veganismo está a estenderse, están preocupados polo rumbo que tomaron. “Está a pasarlle o que pasou con outros movementos sociais, quitoulle e estase apropiando da base política e ética que ten o capitalismo no fondo e estase convertendo en negocio nos últimos anos”, denunciou Ibáñez. Teñen claro que se está vendendo como unha dieta para adelgazar e estar sans. Sen dúbida, os protagonistas afirman que hai saúde, pero preocúpalles que esa posición política véxase anulada.

Moitos dirán que comer carne e peixe é necesario para o ser humano. Os dous amigos de Askekintza din que non. Segundo indicaron, as investigacións demostran que podería ser vegano en todas as etapas da vida; dous exemplos diso son a infancia e o embarazo. Lembran que hai moitos produtos que non teñen orixe animal, como verduras, froitas, froitos secos, cereais, raíces ou legumes. De volta aos seus casos, Ibáñez, por problemas de saúde, segue unha dieta macrobiótica, e non tivo problemas para combinar as dúas dietas, a macrobiótica e a vegana, entre outras. Destacou que desde que é vegano está mellor de saúde, e engadiu que cando dixo á súa nutricionista que era vegano contestou que facilitaba o seu traballo (contounos o episodio cun sorriso). Arratibel, pola súa banda, foi deportista toda a vida, remeiro en concreto, segue tendo unha vida moi activa e ser vegano non lle impediu actuar.

“Non é para nós, é para outros”

Para eles, o veganismo é deixar de lado algúns dos privilexios que temos polo nacemento da persoa humana. “Temos que ter claro que non estamos no centro, que o veganismo non é para nós, que é para respectar a todos os animais, e que é deixar de lado os nosos privilexios. Que non é para nós, que é para os demais”. Ibáñez teno claro. Subliñaron que cando ao principio se atopaban con dificultades para comer fóra de casa, non eran capaces de facerlles fronte. “Se non había alternativa, deixaba de lado os meus principios e comía tortilla”, di Arratibel. Pero co tempo, coa toma de conciencia política, tamén se enfrontaron a ela. Prefiren pasar un pouco de fame ou dar voltas á comida caseira antes que consumir un animal. Arratibel lanzou unha pregunta: “Si para min ser vegano é complicado, que será para un animal que está no caserío?”. Ela estivo comendo pan puro nas festas populares de Euskal Herria, porque non atopou outra opción. Con todo, di que cada vez ten máis facilidades, sabendo que é importante para el, xa que os seus amigos tamén lle axudan a iso.

Ibañez cóntanos as súas curiosas historias. A miúdo sae de festa co tuper preparado en casa debaixo do brazo. Despois, escóndese entre os arbustos e ao acabar a esmorga vólvese a coller e diríxese a casa.

Pero aseguran que cada vez hai máis oportunidades. Pensan que esta actitude se está estendendo e un exemplo diso é a aplicación que teñen ambos no móbil: Happy Cow. Pódese atopar un restaurante vegano en calquera parte do mundo a través do mapa que ten a aplicación. Neste sentido, destacaron que cada vez hai máis restaurantes na nosa contorna e que “en Donostia hai moitas máis opcións, cada vez máis. Calquera vegano pode saír cos seus amigos e comer o bocadillo e o prato que queira”, afirmou, optimista, Ibáñez.

O carácter vegano tamén inflúe noutros ámbitos. Por exemplo, á hora de vestirse ou de comprar produtos, Arratibel leva a gravata a traballar todos os días, e atopar aos que non son de seda non é tarefa fácil. Neste ámbito tamén se deron algúns pasos nos últimos anos, xa que se abriron tendas de venda de produtos sen orixe animal.

O catro primeiros frikis

“Temos que ser conscientes de que os cambios que se deron na historia comezaron por catro frikis”, afirma Ibáñez, sen poder conter a risa. Teñen a sensación de que son o catro primeiros frikis, pero tamén o levan con orgullo. “Cando as mulleres empezaron a reivindicar a súa autonomía, imaxínome que non pensarían que hoxe o feminismo tivese tanta presenza na nosa sociedade”. O veganismo é un movemento xurdido no século pasado, polo que se di que é “novo” e que está nos seus comezos, pero tamén que deu algúns pasos. Arratibel di que é “difícil” cambiar a sociedade especista, pero que hai que intervir neste tema: “O suxeito revolucionario é o que está oprimido noutras loitas de emancipación, pero no caso dos animais é diferente, polo que está en mans dos demais cambiar a situación”.

Este verán o debate sobre o uso dos animais saíu á luz nas festas de varios pobos.

Campaña realizada por Askekintza na que se explican as posibilidades de realizar comidas veganas en Donostia.