A calor do verán trae consigo a escaseza de noticias. No terreo de xogo político hai unha especie de acordo tácito para retardar o ritmo nos meses de verán. Son ben coñecidas as serpes de verán, os acontecementos pouco relevantes que se utilizan nos medios de comunicación para o recheo. Pois ben, este verán que temos nos outeiros de area foi moi diferente.

Temos que agradecer ao lehendakari, Iñigo Urkullu, o cesamento da violencia de eta. Os partidos políticos han presentado as súas listas en agosto, o que volveu a traer a atención mediática á “euskal gentuza”. Con todo, non podemos negar que a tragicomedia da formación de goberno en Madrid segue secuestrando a axenda de Euskal Herria. Ademais de condicionar a decisión de adiantar a cita electoral, a campaña dos partidos abertzales baséase na antítese cara a España.

Por unha banda, a mensaxe do PNV non vai ser moi diferente ao que se utilizou nas eleccións españolas. En primeiro lugar, o slogan Euskadi dá acubillo a todo: Mentres España queda, Euskadi avanza, ten necesidades propias e unha forma de xestión diferenciada, e o PNV é o que mellor pode defender estes intereses aquí e en Madrid. A isto hai que engadir o mantra da “estabilidade”. Na parcela golpeada pola crise, a dereita optou por presentar a estabilidade como unha situación desexable e positiva, igualando a estabilidade política co progreso económico e o benestar dos pobos. O mandato de Urkullu está construído sobre esa base, non apostou nin deu ningún paso importante, pero si proxectou que a situación é estable, polo que é estable e boa. O temor a perder ese equilibrio será unha ferramenta de activación de votos do PNV, tanto á hora de facer fronte á situación precaria de Madrid como á alternativa de goberno local (pantasma de EH Bildu e Podemos).

Doutra banda, EH Bildu tamén vai polo camiño da antítese baixo a lema Hemen bai. En catro palabras: O cambio é posible en Euskal Herria, en España non. Esa mensaxe, por suposto, sitúa á coalición soberanista con Elkarrekin Podemos. Con todo, a esquerda ten problemas, tanto en Euskadi como en Europa, para comunicar o que significa ese cambio, que é contrapor a esa falsa estabilidade baseada na explotación e a desigualdade das clases humildes o modelo dunha organización social máis xusta. O grupo de música Berri Txarrak di que o equilibrio non vale cando estás na terra. A estabilidade tampouco.

Con todo, no polo do cambio hai que engadir un novo aspecto que vén de Madrid: Elkarrekin Podemos. No noso caso Podemos é unha marca electoral sobre todo, unha marca construída en eixos sinxelos e vendibles: novo vs. vello, abaixo vs. arriba, xente vs. caste, etc. Co levantado dos medios, a súa forza como marca se demostrou suficientemente aquí. Así, sorprendeunos máis dun pola elección do candidato a lehendakari. Pili Zabala é unha persoa estreitamente vinculada ao conflito vasco, que pode ser un símbolo de convivencia, pero que non é en absoluto coherente con devandita construción de marcas. Parece que na pesca de votos elixiron un espectro político próximo a EH Bildu, máis que unha onda de votos que pode vir da abstención ou do PSE-EE. Iso parece algo premeditado. Nas mensaxes que escoitamos até agora, Zabala optou pola vía da indefinición, pero a indefinición defínea moito, e máis na nosa.

Ademais do que vai pasar coa candidatura de Arnaldo Otegi (é triste que logo siga así), a campaña vaise a centrar nese eixo tripartito, porque a mellor previsión dos partidos constitucionalistas é ser a muleta do PNV. En calquera caso, non teñen por que coincidir os eixos da campaña cos resultados de roturas. Ou si? Esa é a dúbida.