Unha das baladas vascas máis coñecidas é a que narra a historia dunha moza que se converteu nun cervo, e esa é a balada que inspira este último traballo de Mariasun Landa. Na balada, como di o título, cóntase a tráxica historia dunha moza que se converte nun cervo, un cervo que é capturado e asasinado polo seu irmán cazador. Mariasun Landa creou a partir desta historia un relato composto por tres elementos ou pezas, un relato que une tradición e modernidade, pasado e presente.

“Maitane ía case todas as tardes ao parque de Cristina Enea (…) gardaba uns anacos de pan para entregarllos aos patos do estanque do parque. Coñecíaos desde pequeno e a cada un púxolles un nome, aínda que Erramun, o vello policía municipal do parque, riu pola súa conta”. Así comeza esta Última balada; e como pode adiviñar o lector, Maitane será a protagonista principal; ela, e Erramun, a vella policía municipal do parque.

En concreto, despois de ver un cervo no parque, Erramun dille que trouxeron dous cervos do parque da Taconera de Pamplona: Mayi e Jakes. Para responder á pregunta da nena “E por que eses nomes?”, o vello policía municipal: “Pero, como non sabes a historia dunha moza que se converteu nun cervo? E o que lle sucedeu ao seu irmán, un apaixonado cazador? (…) Non se que demos ensinan hoxe en día na escola!”. E así, Erramun contaralle á nena, varias tardes, que se converteu en Oreina e que se converteu en nena.

Ademais desta relación entre a nova e a Policía Municipal, o lector coñecerá tamén os diarios de Maitane. É dicir, dentro dun relato de hoxe en día infórmallenos da balada antiga. O tráxico final da balada, con todo, non satisfai do todo á nena e “Déixame pensar… –respondeu Maitane coma se estivese a decidir–. Quizá mañá ensíneche unha solución, escribirei outro conto para Mayi”. E, efectivamente, iso é o que se nos mostra ao final do libro, unha nova versión da balada antiga, diferente, moito máis recente (contexto, acontecementos…) e que nese sentido pode ser aínda máis próxima ao lector actual. E é que este libro de Mariasun Landa, entre as súas virtudes (ler rápido, ganas de seguir a historia, impulsar a reflexión sobre os temas de hoxe, a credibilidade…), hai unha das máis destacables: achegar a tradición oral, traela aos lectores de agora e ofrecer novos textos xogando con ela.

Este último relato de Landa é un libro moi recomendable, xa que o toma da traxedia, a aventura, a tradición, o amor e o humor, entre outros. Tamén un xesto simpático ao final sobre o propio escritor: “É de barrio e escribiu moitos libros, chámase Mariasun Landa… Coñécelo?”.