O propio nome do voso programa parece pór en dúbida a crenza popular que existe. Non hai democracia en Estados Unidos?

Somos un noticiario de iniciativa popular e, entre outras cousas, os movementos democráticos son un dos nosos focos de atención. Hai unha tendencia a falar de movementos “a favor da democracia” cando se fala de asuntos estranxeiros. Na miña opinión, a mesma denominación pódese utilizar cando se fala de moitas iniciativas dentro dos Estados Unidos. A democracia é algo que se traballa todos os días, cada día pelexa por ela, pero nunca o consegue do todo.

Cal é o papel dos grandes medios de comunicación? Fan un xornalismo sincero?

O máis importante dos medios de comunicación independentes é que cando falamos da guerra non temos o apoio da industria armeira, cando falamos de cambio climático non temos detrás á industria do carbón e do petróleo, cando falamos de cobertura sanitaria non temos detrás as liñas de opinión das aseguradoras. Os medios corporativos si, debaten sobre a guerra e a paz, e din: “seguiremos falando disto, pero antes faremos un intre a Boeing” ou a outro armeiro. Nós non servimos eses intereses comerciais, senón democracia.

E un medio de comunicación independente ten suficiente forza para chegar ao público en xeral?

Nós chegamos a máis dunha chea de programas das cadeas CNN e MSNBC, completamos a maior colaboración pública dos Estados Unidos entre os medios de comunicación. Millóns de persoas ven, ouven e len Democracy Now!. Competimos, pois, cos medios de comunicación corporativos, e nós creamos o que chamamos “xornalismo de filtración ascendente”: os grandes medios chámannos a miúdo en busca de contactos, porque non coñecen algúns movementos da rúa –nós si, porque os seguimos desde o principio– e chegan á súa pantalla de radar, están fóra de xogo, perdidos, e diríxense a nós.

Democracy Now! non é só outras noticias, é outra visión das noticias. Vostede dixo: “Si dis algo que os grandes medios nunca din, necesitas tempo”. É interesante esta reflexión, os microformatos e as superficialidades actuais non serven cando tes que explicar unha visión “diferente”?

Ás veces estamos a contar unha historia que a maioría da xente nin sequera escoitou e moitas veces temos que desfacer o que contaron os grandes medios de comunicación. Isto é moito traballo, porque moitas veces o que cree a xente adoita ser totalmente infundado.

No libro dicides que tratades “as comunidades esquecidas e as noticias non contadas”. Por que non interesan aos grandes medios de comunicación?

Porque serven intereses comerciais. Durante moito tempo algunhas comunidades viviron con preocupación pola violencia policial, e de súpeto o tema salta a eses medios de comunicación, onde se produciron protestas multitudinarias por eses feitos, como o asasinato de Michael Brown, e ao redor diso hai iniciativas como Black Lives Matter. No movemento Occupy, por exemplo, empezaron a congregar a miles de persoas no parque de Zucotti e os medios corporativos non facían ningún seguimento sobre o tema. Pero chegara o momento en que o movemento se volveu tan grande que era necesario continuar. Ao principio riuse: "Que queren, preocupados por tantas cousas: cambio climático, discriminación, paz e guerra, pena de morte, reivindicacións LGTB... Nin sequera saben o que queren. Querían simbolizar unha lea para evidenciar a debilidade do seu discurso, pero preocúpanse de que os manifestantes o perciban como algo ligado, precisamente por eses temas.

Nós seguimos estes movementos durante todo o percorrido, antes, durante e despois desas grandes protestas. Entrevistamos a todo tipo de xente, pero eles teñen un pequeno e pecho elenco de opinantes que saben tan pouco sobre tantos temas, para explicarnos o mundo tan mal... E este tipo de temas só interésanse cando chegan a unha masa crítica.

O financiamento tamén é diferente, xa que reciben diñeiro das achegas da xente.

En moitos pobos a xente só entende dous tipos de medios: públicos e comerciais. Nós temos medios de comunicación sen ánimo de lucro, os lectores e espectadores aprecian e dan o seu traballo: 5, 10 ou 20 dólares... O que cada un poida.

Acabades de publicar o libro, recollendo algúns dos temas principais que traballastes na vosa sesión. É difícil resumir 20 anos nun libro, non?

En fin, escribimos máis libros nos últimos 20 anos, isto é o sexto, e non tentamos facer un top ten do programa, é só unha forma de mirar atrás e observar os seguintes movementos: Black Lives Matter, movemento LGTB, movemento contra a guerra, defensa dos dereitos dos inmigrantes, igualdade salarial, cambio climático, pena de morte...

Estades de xira co libro e o aniversario, realizando presentacións, conferencias e entrevistas en todo o país. Como está a responder a xente?

Andamos nunha xira de cen cidades e a resposta da xente foi impresionante. Coordinámonos coas estacións de radio e televisión nas que se emite o noso programa, para recadar o diñeiro que recibimos en eventos locais, non para nós. Son medios de comunicación comunitarios e é moi importante protexelos desta maneira, xa que son moi importantes na súa comunidade. Nós conectamos puntos en EEUU e no mundo, Suecia, Xapón, Sudáfrica, Europa... Traducimos aos nosos titulares ao español cada día, por audio e por escrito. Si estás a estudar inglés, podes escoitar e ler a sesión ao mesmo tempo ou comparar a de inglés coa de español. Moitos profesores utilizan a nosa sesión nas escolas de idiomas.

Os Estados Unidos mostran unha certa dualidade ideolóxica fronte ao mundo: por unha banda, a potencia intervencionista do século XX e pioneira do anticomunismo; por outro, a orixe de moitos movementos e pensadores pioneiros de esquerda. Até onde chega o anticomunismo e até que punto frea actualmente as iniciativas de esquerda en EEUU?

Nestes comicios rompéronse moitas fronteiras, porque Bernie Sanders, un demócrata socialista, pode ter moita forza, precisamente porque é un socialista, e non un socialista. A xente segue escoitando propostas que parecían imposibles de realizar. Nelson Mandela dixo que “sempre parece imposible ata que se materialice”. Até agora, a xente diría: "Un socialista? Non, non! Non imos a ningunha parte”. De súpeto, un socialista enfrontouse á gran candidatura. A xente non se fixou na etiqueta, senón nas súas propias visións, e son visións socialistas.

Neste duelo electoral parece que a dualidade antes mencionada é máis evidente que nunca: por unha banda un populista da dereita, votando a xente afligida que acusa as minorías de todos os problemas; e por outro, un socialista con propostas de esquerdas... Logo está Hillary Clinton. Esta aparente polarización beneficiouse da candidatura deste último?

Si. Non lle beneficiou nas primarias, porque el non esperaba que Sanders estivese tan forte, miles de persoas acudindo ás súas mitines... Ninguén llo esperaba. Sanders insistiu en que Clinton está preso en Wall Street e el non tivese necesidade de dar unha resposta se Sanders non conseguise un apoio tan grande... Pero conseguiuno e, mesmo agora, a pesar do seu triunfo interno no partido, Clinton non pode facer fronte aos partidarios de Sanders, porque os necesita, e eles están coa forza. Clinton non vai en busca dos votantes republicanos, senón que o seu reto é convencer aos que non van dar o voto. Ao redor de Sanders, os mozos fixéronse co poder, sobre todo as mulleres novas. A pesar de que Clinton pode ser a primeira muller que presida a Casa Branca, Sanders non conseguiu atraer ás mulleres. Clinton terá que facer súas algunhas das visións de Sanders para facerse con estes sectores. Até onde se achegará? Iso está en mans dos movementos sociais.

Con todo, denunciou que os medios de comunicación prestáronlle pouca atención a Sanders, que negou calquera dúbida.

Os medios de comunicación apoiaron a Donald Trump e a televisión converteuse nun mero medio para estender o seu discurso a todas as casas de EE. El é o magnate, unha TV celebrity, o seu racismo, a xenofobia e a islamofobia son incribles, aínda non vistas nunha pugna electoral. Quen ía dicir que o Ku Klux Klan ía ser un tema de debate na campaña de 2016? Veño de Pacifica Radio, a rede de radio creada fai 67 anos, cinco radios en EE.UU., a cuarta era o KPFT Houston. Pouco despois de despegar en 1970, o KKK fíxoo explotar cunha bomba. Lanzáronse de novo sobre el e agredíronlle de novo. Klana non quere que a xente fale por si mesma. Por que? Cando escoitas a alguén falando da súa experiencia, sexa unha nai palestina ou unha afgá ou unha iraquí, rompen as fronteiras e os muros. Di vostede: mira, lémbrame á miña nai, ao meu pai ou ao meu tío. Para os grupos de odio iso é unha ameaza, ese é o poder dos medios de comunicación: poden ser a maior forza a favor da paz no mundo, pero son unha arma de guerra demasiado a miúdo. Por iso temos que recuperar os medios de comunicación.

Reagan, que tamén recibiu o apoio do clan en 1980, rexeitou o apoio de Reagan. Pero Trump non.

Ao ser preguntado, Trump dixo que "tiña que analizar o tema máis a fondo", en referencia a Trump. Cando lle ouviu dicir iso doutro tema? Que debe analizar máis profundamente porque non quere xeneralizar todo o KK? É terrible. Doutra banda, representa o populismo económico, xa sabes, di que está en contra dos acordos de libre comercio, como está Sanders, el reivindica a volta dos postos de traballo a EE. UU., pero fai algunhas das súas producións en México ou China. Dirixiuse á quebra unha e outra vez... Necesitamos medios de comunicación que conten a verdade, que dean voz á xente.

Estás en contra das enquisas electorais. Por que?

Porque están moi equivocados, non acertan, os medios de comunicación sempre están a falar deles e, despois das eleccións, pasan o tempo en que se equivocaron. Parece unha tolemia, pero as enquisas dan a súa aprobación. A clave está niso, na política o efecto corrupto do diñeiro. O sistema electoral de Estados Unidos funciona así e as cadeas de televisión non o expoñen como un problema, xa que son os destinatarios do diñeiro que os candidatos solicitan para as campañas. De aí a necesidade de medios de comunicación independentes.

De non haber superdelegados, Sanders tería opcións de vencer a Clinton?

Si, porque desde o principio Hillary utilizou o número de superdelegados que ten ao seu favor, coma se fose un pau, para escorrentar aos seus competidores. É incrible, pero a maioría da xente non sabe como funciona o sistema de superrepresentantes do Partido Demócrata. Por que, a pesar de que Bernie Sanders gana primarios e caucus, Clinton ten máis representantes? Pois porque hai unhas décadas déronse conta de que non querían que o candidato fose elixido pola xente, porque hai risco de que saíse o candidato que realmente quere a xente e non o establishment do partido. Por tanto, creouse un sistema no que os gobernadores, senadores e membros dese estabilshment do partido viaxan automaticamente á asemblea nacional en calidade de superdelegados.

O outro día, Thomas Frank, autor do libro liberal Listen, sobre o Partido Demócrata, dixo na súa sesión que o partido decidiu nos anos 70 que non quería ser o partido dos traballadores, nos 90 xa andaba dando voltas ao redor de Wall Street e agora está totalmente atado. Pero é verdade, por outra banda, que nunca chegou tan lonxe un candidato de esquerdas. É posible que no futuro os partidos diríxanse á democracia social?

Todo pode suceder segundo o que queiran os movementos sociais. Teñen poder e deben sentir iso, facer peticións. O gran abolicionista Frederick Douglass dixo que “o poder non dá nada se non hai reivindicacións intermedias, non o fai nunca e non o fará nunca”.

Outros propoñen que ese cambio á esquerda fágase fóra do Partido Demócrata, como Jill Stein.

El é médico, preséntase como candidato do Partido Verde. Preséntase como un terceiro partido, do mesmo xeito que o Partido Libertario, pero no caso de presentarse en todos os estados un terceiro requiriría unha cantidade enorme de diñeiro. De facto, Estados Unidos é un sistema bipartidista.

En canto á política exterior de Estados Unidos, Trump propón unha política de austeridade que, en opinión de moitos, é máis intervencionista que Obama. Cales serán as consecuencias do triunfo dun ou outro a nivel internacional?

Hillary Clinton é un falcón neoliberal: Votou a favor da guerra de Iraq, está moi vinculado a Wall Street, apoiou as políticas do seu marido, defendeu a lei antiterrorista de 1994 que supuxo o encarceramento masivo de negros, latinos e pobres... Procede desta tradición. Non se pode saber de antemán o que vai facer Trump, é un prestamista que fixo diñeiro á conta dos traballadores de forma fraudulenta. Hillary é profundamente intervencionista e partidaria da guerra. Devandito isto, non vou dicir que ese sexa o camiño que vai seguir, si convértese en presidente, porque pode estar condicionado pola forza dos movementos sociais.

O Goberno de Obama rebaixou o intervencionismo?

De ningunha maneira. Obama foi presidente dunha das guerras máis longas da historia, a de Afganistán. Obama foi elixido polos movementos antirracistas, antiterroristas, defensores dos dereitos dos inmigrantes, medioambientais, a favor dos gais e lesbianas... O mundo tranquilizouse moito cando o elixiron, abriuse unha porta, pero a porta volveu pecharse violentamente. Cando Obama foi elixido en 2008, produciuse un retroceso racista, creouse o movemento Birther, apoiado por Trump, que di que Obama non naceu en Estados Unidos, e con eses ataques, os movementos deixaron de criticar as súas políticas polos problemas que lles importaban para non prexudicar a Obama.

Conseguiran o imposible, investir a un afroamericano. Obama xa anunciara que pecharía Guantánamo, pero sete anos despois aínda non o fixo. Dixo que estaba en contra da guerra de Iraq, pero a guerra estendeuse, como a guerra dos drones en Iemen, Somalia, Paquistán, Afganistán, Libia... A maior parte das persecucións dos denunciantes rexistráronse desde a súa chegada á presidencia. Os movementos de apoio aos inmigrantes, que empezaron a traballar no seo da Casa Branca, apoiáronlle nun principio, pero foi o mesmo movemento o que máis tarde nomeou a Obama deporter-in-chief (líder do deportista), por haber deportado máis inmigrantes que ningún outro presidente da historia. Os movementos déronlle o facho e retrocederon, pero iso é un erro, porque unha soa persoa non pode estar na Casa Branca e resistir as demandas dos que están nela, si non pode sinalar aos que están fóra e dicir “si fágoo, apoderaranse da Bastilla”. Si non hai xente fóra, ten un gran problema.

Polo menos, parece que Cuba é aí unha excepción, unha mostra das novas posicións.

Quere deixar o legado para o futuro, demostrar que ten novas formas e facer un esforzo en Cuba para normalizar as relacións, pero o bloqueo segue aí e ese é o seguinte reto para Cuba. Trátase do primeiro presidente americano que visita Hiroshima, bombardeado por Estados Unidos, no que se pronuncia a favor do desarmamento nuclear, pero durante o seu mandato destináronse 3.000 millóns de dólares ao desenvolvemento de armas nucleares.

A xente coñece aquí os tratados comerciais do TTIP e o TPP, ou os medios de comunicación non lle prestan apenas atención como en Europa?

Os medios corporativos están aliñados coas corporacións, por iso non o explican, non abordan o tema ou achegan algunhas explicacións que favorecen ás corporacións. Do mesmo xeito que Hillary Clinton, Obama está aliñado con Wall Street, un TPP que abate á xente, que ameaza ao medio ambiente, que protexe á xente. Corresponde aos medios de comunicación explicar estas cuestións. Os que se preocupan pola guerra, polo cambio climático non son unha minoría, nin unha maioría silenciosa, senón unha maioría silenciada polos medios corporativos, por iso debemos recuperar os medios de comunicación. Vivimos na era dixital, pero todo o que recibimos é ruído, distorsiones, mentiras. Necesitamos medios de comunicación que falen de poder, non de poder. Máis que a favor do Estado, necesitamos medios de comunicación que sexan o cuarto estado, que dean conta dos movementos que producen interferencias e fan historia.