Bizcocho de mapoula
O seu parente é o O-Belar (Papaver somniferum), pero en comparación con el, é a Michoneta (Papaver Rhoeas). A mapoula é moi coñecida; tamén se lle coñece como “urdemutur” e “urdamutur”. Ao chegar a primavera, a terra ruborízase cada ano. Tamén revive o rubor da miña vergoña, repetindo que só me acordo do pintor Claude Monet unha vez ao ano.
Cando os fenicios, gregos e romanos trouxeron cultivos a través do Mediterráneo, as sementes doutras plantas dos campos mesturábanse entre elas, e, sobre todo, case invisibles como a das mapoulas. E nas novas seccións traballadas, moi ben. En comparación cos cultivos, florece rapidamente e produce semente. Cando as súas cabezas están maduras e pódense recoller, a mapoula dispersou as sementes, e non poucas: cada planta dá entre 50.000 e 60.000 sementes. O feito de ser unha planta abundante e de ciclo curto confírelle unha capacidade de mutación e adaptación. Por exemplo, a capacidade de previr e combater a influencia dos herbicidas cada vez máis mortíferos utilizados nos campos na actualidade.
A Mapoula é unha planta vigorosa, pioneira. Aprópiase das terras antes que das outras plantas. Terra non, campos hai que dicilo. Gústanlle as terras labradas, as movidas. Un tumulto e un escándalo onde vai vir, moi de présa! O lugar onde se bailou a aixada ou arado ou pichón, alí virá en terra pedregosa, bixi-bixi. Cando deixa a terra en paz e comeza a sucesión natural das plantas, perderá toda a súa enerxía, agárrase ás orellas das outras plantas e márchase a outra parte.
A mapoula ten tres zonas ben diferenciadas: campos de cultivo, restos de edificios ou demolicións e marxes de camiños. Sempre nos seguiu. Apertura de camiños, volteo de terras, construción, retirada de residuos... Alí espéralle. Somos o pau da mapoula. Mesmo cando producimos os máis diminutos pos. Apostaría que cando a mapoula arroiba as terras, renova e descobre o sangue derramado. Cando sexamos nós sempre haberá algún mal rastro de sangue, un indicio do que vivimos. Nos campos de batalla, sobre todo en cámpalas das guerras modernas, a mapoula sempre se multiplica nas terras levantadas polas bombas.
Na nosa latitude a suor da maior parte das plantas móvese na primavera, e nesta época gozaremos das grandes floraciones. As flores son o símbolo da beleza: para ver, para cheirar... E para probar? Comiches algunha flor? Seguro que si.
Quen non comeu alcachofas (Cynara... [+]
Lilipak edo nartzisoak loretan dira. Nabarmen adierazten dute mendean hartutako bere lurren berri. Neguan loratzen dira, kolore zuri-hori ikusgarritan, eta usaina bafadaka hedatzen dute. Multzoka bizi dira; lurpean erraboila emankorra dute, eta bat zen tokian, urtetik urtera... [+]
Udari begira jarri gaituen eguraldi honek landareak ederki mugitu ditu. Gu ere bai. Zaldibarren, Eitzaga auzoko zabortegiko madarikazioaren ardurak eskatzera, eta langileei, haien senideei eta auzotarrei babesa emateko manifestazioan Eibarko Amañatik abiatu ginen. Hasi... [+]
Recordo de neno como o chamabamos o “chito”. A flor lembrábanos a cabeza da galiña. José María Lakoizketa recibiu o nome de “kurkubia” en Bertizarana en 1888, xa que o seu froito se asemella a un kurkubi ou botello. Di que en Cinco Vilas chámanlle “cascabel”... [+]
O perigo de extinción das plantas pode ter moitas razóns. Antigamente dividíanse en tres grupos: enfermidades, pragas e herbas ou plantas “malas”. Hoxe en día téndese a chamar peste a todos os desastres das plantas. Antes chamábase praga a un accidente causado pola... [+]
Na pila de estiércol e desperdicios adoita haber un hóspede no verán, aínda que non sempre: estramonio ou estramonio, Datura stramonum. Algúns tamén recibiron os nomes de “carboeiro” ou “higuzoro” para esta planta. É unha planta rechamante, ergueita, cun follaje... [+]
O ano de Dalia, a pinnata Dahlia, foi elixido este ano polos organizadores da festa. Ben dito, é o ano de Dahlia. Os dicionarios e enciclopedias en eúscaro chaman “dalia” a esta planta; eu creo que deberiamos chamala “dahlia”.
Os invasores españois que coñeceron a... [+]
Púxenme un pouco máis tranquila o día en que a noite se fixo máis longa que o día claro e alégrome de que esteamos seis meses así. Non podo negar que o verán foi fermoso, pero cheira mellor ao outono. Ás plantas failles “xices” coa chegada do outono. As horas... [+]
Sábese que as plantas cheiran, cada vez máis. Hai tempo que sabiamos que o martingal das plantas era para protexerse dos animais herbívoros: a planta que foi mordida solta o cheiro para avisar ás plantas veciñas, que amasarán as follas e non serán de gusto para o... [+]
Ultimamente preguntaba a Joxe Anton Arze, un dos paisajistas vascos máis belos, sobre os nomes das plantas que tiñan flores brancas. Xa está baixo a súa luz esmorecente.
Lilipa dos poetas (Narcissus poeticus), Perico de estrela (Stelaria holostea), Espino branco... [+]
Este primeiro día de abril un amigo italiano acaba de enviarme unha foto do ramo de flores que puxo para embelecer a mesa da comida. Que envexa a miña! Camelia negutar vermello (Camellia sp.) e Forsithia viridisima de ouro amarelo, unha peonía rosada (Paeonia arborea) e un... [+]