Recentemente publicamos na revista Pikara un artigo dunha feminista que le cartas de tarot. Nun ton humorístico, sen defender a súa actividade, comentou que no esoterismo tamén existen persoas LGTB e queers, polo que considera importante oporse ao heterosexismo tamén na astrología. Enseguida, recibimos multitude de comentarios, entre eles: “O feminismo se cacea cos vosos magufadas”. Ou “os troles machistas usarán esas magufadas para loitar contra a nosa reputación”.

Alguén pode non coñecer a palabra “magufo/magufa”. En Internet difundiuse a terminología utilizada polos “escépticos” que se dedican ao activismo contra as “ciencias pseudocientas” (entre comiñas). E cales son esas pseudociencias? Citan o acio, situándoos todos no mesmo nivel: astrología, homeopatía, ufología, reflexología, flores de Bach, acupuntura... Por tanto, son os “magufos” quen, en lugar de apoiarse na ciencia, gustan das prácticas baseadas no “pensamento máxico”.

Percíbese que a palabra “magufo” ten un ton de desprezo e burla. Hai dous tipos de magufos, segundo os escépticos: “Crentes” (persoas que creen neste tipo de bobadas) e “enganosos” (en castelán engañabobos). Os que enganan aos supersticiosos para obter un beneficio económico son os curandeiros, chamanes, adivinos, etc. Segundo iso, a persoa que escribiu o artigo de Pikara é un impostor, polo que un medio serio non pode dar voz a unha persoa tan perversa.

Desde que ouvín primeiro a palabra “magufo”, decidín aceptar con orgullo esa identidade. Si, é certo, son un magufa e estou orgulloso diso. Porque respecto as crenzas das persoas, porque prefiro plantas medicinais que o ibuprofeno, porque creo que si algo che fai ben, dá igual si hai probas científicas ou non. E porque me incomoda unha actitude escéptica arrogante.

No discurso escéptico percibo claras pegadas do patriarcado e do colonialismo. Por unha banda o paternalismo: pensan que a nós, os crentes, os parvos, téñennos que salvar, que deben loitar contra os impostores para librarnos do engano. O medicamento e a ciencia occidental desenvolvéronse seguindo as lóxicas patriarcais. Reflexo diso son a medicalización dos procesos das mulleres –mensual, xestación, menopausa-, a patoloxía da diversidade sexual e identitaria. Por tanto, esta ciencia non é, en absoluto, a relixión que máis me gusta.

Estas ciencias, ao rexeitar con desprezo as antigas crenzas das culturas, revelan un pensamento colonialista. Tiven unha estreita relación coa relixión Yoruba (santería) en Cuba e coas crenzas dos pobos Maya en Centroamérica. Fun moi enriquecedor, pero identifiéndome con eles ou non, polo menos, estaría ben para eses países, desde Europa, entendelos como prácticas de resistencia contra o colonialismo. Tamén en Colombia explicáronme que as prácticas de curación de chamanes á hora de traballar con mulleres vítimas do conflito armado eran moi beneficiosas. Que importan si trátase de pseudociencias que axudan a curar a feridas da alma?

No feminismo tamén hai quen consideran o “pensamento máxico” unha ameaza. Alguén lles respondeu: “Hoxe en día, do mesmo xeito que na Idade Media, desde o feminismo mantense a criminalización contra as bruxas”. Si ás bruxas contemporáneas gústanlles ou non, hai malvados poderosos que causan máis danos e sacan maiores beneficios económicos que elas. Por exemplo, a industria farmacéutica.