A persoa culta cultiva a terra. Si non cultivásemos a terra, non teriamos a cultura que temos agora. Teriamos outro nivel de linguaxe e non teriamos nin rastro do escrito. De feito, a cultura é a cultura da terra, que vén do latín cultüra. Tirando dela, din, os etimólogos chegaron até o colere.

A cultura, por tanto, significa cultivar a terra, traballar un campo. A partir de aí, toda unha serie de significados: aprender, coidar, desenvolver, traballar, actuar... En moitos campos que non pertencen á terra: ciencia, arte, linguaxe, saberes, enxeño, amizade...

O colere latino ten, ao parecer, a acepción da palabra “vivir”. De aí vén o significado da palabra colonial ou colono, que traballa unha nova terra.

Vimos tamén dos primeiros colonos que se instalaron na nosa terra. Os seus predecesores recollían e aproveitaban o que lles daba a natureza. Aos poucos tiveron que traballar a terra e afacerse a vivir atados a un lugar concreto. E a necesidade de cada vez máis campos de cultivo, de desenterrar a natureza natural propia, de gañar... Como se facían os traballos de fai miles de anos? Suponse que primeiro prenderían lume ao bosque e despois dedicaríanse a labrar a terra. Non sei si no País Vasco hai algunha pista daquela actividade. O sucedido en Canarias está a aclararse e temos noticias diso. Estímase que estas illas empezaron a poboarse fai uns 2.300 anos, o que facilita a clasificación e a investigación dos restos. Por aquela época parece que comeza o retroceso do bosque e a expansión da agricultura. Os restos atopados polos arqueólogos apuntan cada vez con maior claridade.

Despois veu, como alá, a creación de novas plantas. Creación mediante técnicas de coidado a partir de variacións naturais. Estas novas plantas non son naturais, non están na natureza, son creadas por nós mesmos. Por exemplo, centos e centos de mazás que temos en Euskal Herria. A estes cultivados denomínaselles naturalmente "cultivos", e aos naturais denomínaselles variedades ou variedades. Os cultivos da cultura, do cultivo.