Fíxoo no programa Faktoria de Euskadi Irratia: “O meu salgado e doce é hoxe. Hoxe fago 75 anos e quero informar a todos os oíntes de que hoxe tomei a decisión de deixar o bertsolarismo. Vou deixar o paso ao público. Hoxe, o día que cumprín 7 anos, cantei no bar o primeiro bertso en público, xunto ao meu pai. Outro zarzal bertsolari pasou a txapela e para aquela época conseguiu unha fortuna. Desde entón, estamos aquí. Hoxe terminei ese percorrido”. Mencionou o tres últimas sesións, as que se organizaron sabendo que serían as últimas: o 22 de abril en Legazpi; nos bares da parte traseira da praza San Antón de Bilbao; e a que máis “emocionou”, o 29 de abril en Altzo. Fíxoo en Altzo, a “última” cea pública de bertsos, coa súa filla Miren. Deixará a praza, por tanto, na substitución. (bertsoa.com mostra a entrevista realizada en Altzo e o seu último adeus cantado).

A nova versificación do bertsolarismo en prisión

En 1965 ordenouse sacerdote e a partir de 1968, durante a ditadura de Franco, estivo encarcerado durante sete anos, en tres cárceres diferentes. En 1976 abandonou a carreira sacerdotal e comezou a súa traxectoria como bertsolari. Foi dúas veces campión de Euskal Herria de bertsolaris: 1980 e 1982. Tal e como recoñece a Base de Datos de Bertsozale Elkartea: “No campionato de 1980, supuxo unha gran novidade no mundo do bertsolarismo. A súa linguaxe, o seu mundo de imaxes e metáforas e, en xeral, a súa maneira de estruturar os versos, eran peculiares, distintos aos que se facían até entón. Tamén introduciu grandes novidades nas medidas e nas melodías: produciu moitas estrofas e melodías, moi diferentes das que se producían até entón. Con Amuriza, o bertsolarismo entrou nunha nova era”. Tras eles, varios bertsolaris de primeiro nivel recoñeceron a influencia que tivo Amuriza neles, entre outros, o bertsolari Andoni Egaña.

Mestre na escola como na praza

Naquela época na que se dicía que o bertsolari nacía (na década dos 80) Amuriza “Si esa é a condición, vós xa a cumprides! Nacestes!”, exclamaba para explicar que despois se aprendía a bertsolarizar. Moitas das bertso eskolas xurdiron deses cursos impartidos por Xabier Amuriza. A primeira delas foi a escola de bertsolaris de Santutxu.

Nas competicións

Campión do Campionato de Bertsolaris en 1980 e 1982 e terceiro en 1986.

Sempre abrasivo

Segundo a Base de Datos de Bertsozale Elkartea, na década dos 90 abandonou a praza e esforzouse por traballar noutros formatos (impulsou as sesións sen intérpretes, denominadas “Sesións Integrais”):Lazkao Txiki bat-sorgina improvisada, actuación coas súas pasaxes e versos; Exposición Mensaxes dun século XX.ean, na que Jon Maia e el percorrían a historia a través dos bertsos políticos e sociais elixidos; Harri eta herri, charla-recital cos poemas vistos por Aresti.

Dedicará tempo a escribir

Amuriza decidiu dedicar a súa creatividade á escritura completa. Xa ten unha rica obra, tanto libros de versos como biografía, tradución, novela, poesía e ensaio.