“Pois, preséntache ás eleccións!” O que Miguel Sanz lanzou en 2011 á secretaria xeral de Podemos en Navarra, Laura Pérez, ante o actual Rei de España, é o que levo estes días:Despois de discutir, quería dicirlle que ese era o camiño para cambiar as cousas, pero “a súa gloria minutada” foi a frase que desprezou ao cidadán, co rigor habitual na práctica.

Aquel cidadán chegou hoxe ao terzo do Goberno de Navarra e coa súa forza apoia ao goberno. É o que chaman o goberno do cambio. E co seu traballo, está a ver o difícil que é hoxe para un goberno cambiar as cousas. Desde a contorna do poder téndese a pensar que as institucións cambian a sociedade, sen pensar demasiado que non son senón unha parte da sociedade; máis aínda, con menos ou máis forzas, son unha pequena parte do poder. Isto vese en moitos ámbitos, pero sobre todo naqueles que necesitan diñeiro –a maioría– e que poden influír na identidade ou a cidadanía. Dous exemplos moi significativos dos problemas que afectan o cambio en Navarra foron os que se deron a semana pasada con ETB e as escolas infantís de Pamplona.

O de ETB foi un exercicio de brutal potencia. Nin os dereitos lingüísticos, nin o sinal de ETB molestar a ninguén, nin o protocolo entre o Goberno Vasco e o Goberno de Navarra, nin a vontade maioritaria da cidadanía… nada, a lei é o máis importante. Dá igual que a entrada en vigor da lei non traia máis problemas que o feito de que non a poña, o certo é que a lei é sobre todo iso, as leis, os poderes, as forzas, e de cando en vez hai que ensinala, aínda que sexa brutal: “Tes unha semana para cortar o sinal, se non che selarei os equipos”. Os ministerios españois resolven así estas pequeñeces.

A Garda Civil encargouse de elaborar o diario Euskaldunon Egunkaria e, agora, enviou unha carta para o diario Egunkaria. O resultado é o mesmo, os seus lectores non podían ler o medio de elección e miles de cidadáns navarros non poden elixir ETB. E si ao cidadán bórraselle a forma de ler o medio que quere, non hai liberdade de información. Non sabemos cando, pero, afortunadamente, ETB será a encargada de darlle a volta á situación. Agora trátase de demostrar en que mans está o bastón de mando. Polo demais, o poder ten moitos atajos para evitar conflitos que non quere.

Un deses carreiros é o “principio de realidade” que tantas veces aparece nas sentenzas. No caso de ETB non hai nada que dicir, a realidade hai tempo que superou a obstinación dos navarros e dos seus amigos polo eúscaro, pero aínda teñen suficientes poderes para frear os pasos dos euskaldunes.O
tema das ESCOLAS INFANTÍS DE PAMPLONA foi a segunda vez que nunha semana o poder ensinounos onde está o poder, esta vez vestidos de toga. O maxistrado do Xulgado do Contencioso Administrativo número 2 de Pamplona, Antonio Sánchez Ibáñez, suspendeu o proceso de cambio de modelo lingüístico en dúas escolas infantís do Concello de Pamplona. Este xuíz xa tomara en consideración a denuncia do avogado do Estado e cualificado de fraude de lei a colocación da ikurriña no chupinazo de Sanfermin do ano pasado (para outro xuíz, sacar a ikurriña cos mesmos argumentos non era fraude de lei).

Os dereitos duns e outros están no aire no tema das escolas infantís: basicamente o modelo educativo, o modelo lingüístico e que o centro estea o máis cerca posible. Porque os seus dous centros actuais (Donibane e Printze Harresia) serán centros en eúscaro, que queren un modelo en castelán que debería moverse a outros dous centros que están a 10 minutos de distancia. O maxistrado aproveitou as acusacións deste proceso para suspender preventivamente a decisión do Concello de Pamplona/Iruña.

É dicir, defendeu os dereitos de 53 nenos e familias para pisar aos de máis de 200, que desta maneira non terán dereito a elixir o modelo lingüístico nin a elixir o centro máis próximo a casa. En Pamplona, das 17 escolas infantís, só dúas están en eúscaro –a demanda é do 37%– e se o cambio de Concello avanza serían catro. Evidentemente, os titulares de dereitos son máis importantes que os dereitos simples, é dicir, os castellanoparlantes que os dos euskaldunes.

Nos argumentos o xuíz actúa de forma descarada, dando por “ad hoc” os argumentos técnicos do Concello e os do proxenitor que recorreu “baseados en investigacións en materia”.

Sen dúbida, gañe ou non as eleccións, o poder ten miles de caras e ensínallas.