As estritas medidas económicas impostas pola Unión Europea ao Estado español fóronse materializando en distintos pasos. Ao comezo da recesión, tomáronse medidas a favor da “desvalorización competitiva”.Co aumento dos parados buscouse unha rápida baixada dos salarios dos traballadores. Para iso, a clave foi a reforma do mercado laboral. En ausencia de desvalorización da moeda, dentro do euro, a única vía para mellorar a competitividade era a caída dos custos laborais. A perda de emprego e os recortes salariais provocaron un notable descenso tanto nos ingresos como nas cotizacións sociais. Estes descensos tiveron un efecto inmediato na caída da recadación pública.

O segundo paso foi o recorte do gasto público, sobre todo do gasto social. Utilizando a lóxica da diminución dos recursos financeiros tanto dos gobernos de Madrid como de Vitoria e Pamplona, producíronse fortes recortes en educación, sanidade e outros servizos e cualificaciones sociais. Agora sabemos, por exemplo, que o buraco dos fondos de pensións –16.500 millóns de euros no Estado- foi un lixeiro aumento das cotizacións sociais pola redución de salarios.

Agora chega o momento no que o aumento das desigualdades sociais e económicas configúrase. O informe presentado hai dúas semanas por Oxfam, federación da ONG, mostra de forma clara que: Despois de Chipre, o Estado español foi o país onde se produciu o maior incremento das desigualdades na distribución da renda entre os países da UE desde 2007. Como consecuencia diso, o 30% dos españois atópase en risco de pobreza ou exclusión social. Pola contra, as empresas que cotizan no Ibex35 no nove primeiros meses do ano pasado lograron un incremento do 22% dos seus beneficios. Tendo en conta o tamaño do paro (21,2%) e o emprego precario de baixa calidade que se está creando, a cohesión social pode aumentar aínda máis no futuro.

O aumento do 3% do PIB do último ano e a afiliación adicional de medio millón de euros á Seguridade Social son datos macroeconómicos positivos desde hai moito tempo. Pero, á vista dos graves problemas que ten a economía española neste momento, a recesión de sete anos non vai ter fin. En primeiro lugar, a débeda pública ha crecido de forma moi forte nos últimos anos até alcanzar o 100% do PIB. É máis, si inclúese o diñeiro público recibido polos bancos, a débeda pública é o 132% do PIB. O déficit público do ano pasado foi do 4,5%, tres décimas por encima do límite fixado pola Comisión Europea. E a débeda externa tamén é enorme para a economía española. En total, o Estado español sitúase no oitavo país do mundo en canto a débeda total refírese.

O obxectivo de déficit imposto por Bruxelas nos últimos oito anos non puido ser alcanzado polo Goberno español e é difícil que o próximo goberno, sexa cal for a súa cor, cumpra o obxectivo do 2,8% do PIB establecido para 2016. O cumprimento deste obxectivo requirirá unha redución adicional de 9.000 millóns de euros (cantidade que se destina a infraestrutura nun ano). Por tanto, o novo Goberno terá que recorrer á profundización dos recortes.

Tras un longo período de austeridade, o aumento do gasto social ha aumentado, tal e como vimos na última campaña electoral. Pero é difícil que o novo Goberno dea unha resposta axeitada, na medida en que as posibilidades de que suba a tensión con Bruxelas son amplas. O novo goberno deberá chamar á porta da Comisión para pedir máis flexibilidade. O normal é que se esixa unha ampliación do prazo para cumprir co obxectivo de déficit público. Pero algúns dos membros da comisión europea, entre eles o socialdemócrata Pierre Moscovici, queren medidas máis estritas, queren que o novo goberno presente medidas adicionais de axuste e non queren alargar o prazo para cumprir o déficit. O sete anos perdidos non foron suficientes.