Polarización. Aspectos vellos e novos. A favor e en contra da continuidade do sistema. Iso é o que crearon as grandes casas de comunicación de España e alimentárono e inflado durante a campaña. Imaxinar ao inimigo non foi difícil para uns e para outros. A mensaxe era claro: as próximas eleccións van influír de verdade na túa día a día, é un momento histórico e non podes quedarche en casa. Ademais, con este novo abanico de aspectos que ten, atopará o que pode ser do seu tamaño.

Os vascos tamén caemos nas redes desa polarización. Podemos foi o partido que mellor soubo capitalizar a vontade de cambio e conseguiu os votos sobre todo en territorios incómodos do Estado. Para iso, tivo que demostrar que o anemómetro está fino. Sopra o vento, velaquí a mensaxe.

Nos primeiros pasos do partido azamboado, a cuestión das nacións do Estado era un tema que había que evitar. O dereito a decidir exercitouse desde o principio, pero tentando desvincularse do problema territorial e co pretexto de que "todo" decídase. Isto viuse claramente na campaña electoral catalá. Mentres o pobo se preparaba para a sopa de plebiscitos olorosos, Pablo Iglesias insistiu en que a prioridade era outra. Estaban convencidos de que un vento frío, de extrema necesidade social, podería amortecer o sopro independentista. O golpe recibido nos resultados demostroulles que non, que un non se quita o outro.

Desde entón, Podemos adaptou totalmente o seu discurso. Situouse a favor do referendo vinculante. Non quedaba máis remedio que facer alianzas con outras forzas e o número de escanos que ten Cataluña no Congreso español non é unha tose de media noite de cabra. Mesmo despois das eleccións españolas, puxo a cuestión como "liña vermella", nunha posición cómoda para desgastar ao partido socialista.

En calquera caso, coa maioría do pp no Senado, a proclamación dun referendo equivale a unha especie de peite do vento. Saben que a día de hoxe o referendo que conta coa aprobación bilateral é impracticable. Atense ao artigo 92 da Constitución que o dirixa, pero na foto só aparece o artigo 2 pleonástico que fala da unidade indisoluble de España.

En canto a unha posible consulta nos territorios de Hego Euskal Herria, non se pronunciou nin unha soa palabra, polo menos os líderes de Madrid. E aquí non houbo nin Colau nin a marea, aquí as eleccións gañáronas desde Madrid. O referendo preséntase como unha ferramenta para resolver o “problema” de Cataluña, pero neste momento Euskal Herria non é un “problema”. Desde o prisma do dereito a decidir realizáronse lecturas bastante optimistas sobre os resultados de Podemos en Navarra e na CAV. Estou convencido de que si non hai un movemento independentista forte será difícil conseguir avances significativos.

Neste sentido, hai que ter en conta os malos resultados obtidos pola coalición EH Bildu. A esquerda abertzale terá que seguir con atención a evolución de Podemos na segunda volta. Por unha banda, como sucedeu en Navarra, pódense crear novas oportunidades para facer coalicións a favor da xustiza social e a transformación social. Doutra banda, a pesar de ser un aliado táctico conxuntural e conxuntural, para o movemento independentista de esquerda sempre será rival no obxectivo estratéxico.

España atopou unha cara máis amable e persuasiva, unha rama máis democrática que defenda o unionismo. A cuestión é canto pode esgotar ese desexo de independencia coa escusa de que as prioridades son outras. En España sempre haberá cousas que arranxar, sempre haberá algo que sexa importante a curto prazo. Poida que Podemos non cambie España, pero si o faga Cataluña e o País Vasco. O futuro do noso pobo... en mans de quen?