Da man da Unión Europea, polo momento só chegaron ao País Vasco dez persoas (tres eritreos en Bilbao, e tres afgáns, eritreos, tajikistanos, un apátrida e tres sudaneses en Baigorri). Pero polas vías habituais o ano pasado, por exemplo, tramitáronse ao redor de 125 solicitudes de asilo en Hego Euskal Herria (principalmente, subsaharianos). Patricia Barcelona explicounos que o procedemento habitual é o mesmo en todos os países da Unión Europea, baseado no Convenio de Xenebra. Con todo, hai países que non cumpren as directivas e países como Grecia foi advertido en máis dunha ocasión pola UE, por non garantir tamén ás minorías.

No noso caso, os Estados español e francés teñen todas as súas competencias nesta materia, e actúase de maneira similar en ambos os casos, o que cambia é o modelo, como a concesión de refuxios en pisos ou centros. O cidadán que chega e solicita asilo pode solicitar dúas proteccións: o recoñecemento da condición de refuxiado e a protección subsidiaria. No prazo dun mes decídese admitir ou non o trámite da solicitude, e en caso de superar esta primeira fase iníciase o procedemento até a resolución definitiva. Durante este tempo, débese garantir ao refuxiado a información, documentación, aloxamento e necesidades sociais, xurídicas e sanitarias básicas sobre os seus dereitos e obrigacións. “En teoría, a lei di que o procedemento para tomar unha decisión durará 6 meses, pero tamén temos casos que duraron 5 anos. A orixe do solicitante está relacionado: Cando o Goberno prevé que o conflito no país de orixe póidase solucionar a medio prazo, espera a que se resolva para que se resolva definitivamente. A resolución será denegar o asilo alegando que se resolveu o conflito. Iso que se chama ‘criterio de prudencia’ foi aplicado en numerosas ocasións polo Goberno de España, con Ucraína e moitos países de África, no caso de Mali, no de Costa do Marfil… e por iso hai tantos expedientes que duran tanto tempo”.

Ata que se decide, o que veu á nosa casa non vive unha situación delicada: non pode traballar ata que transcorran seis meses desde que se inicie o procedemento de solicitude. “Na práctica –engadiu Barcelon-, mesmo despois deses seis meses teñen grandes dificultades, xa que as empresas e os particulares a miúdo non entenden a súa documentación, ven que é provisional. Ademais, á espera da resolución definitiva, esta incerteza vívese con moita ansiedade –por medo a ser denegada–, e algúns desisten da súa petición e finalmente márchanse porque non reciben resposta”. Unha vez resolto o expediente, hai tres opcións: conceder o estatuto de refuxiado, declarar as razóns humanitarias ou denegalas. De negalo, converteríase nun migrante sen papeis. Con todo o que iso leva.

É diferente o caso dos 160.000 refuxiados que ten que destinar a UE para recolocarse nos países europeos. O procedemento é máis rápido: non chegaron directamente ao País Vasco a pedir asilo, chegaron a Europa e o primeiro paso xa está dado –a opción da petición está aceptada–. A partir de aí, “esperamos que se lles aplique o procedemento de emerxencia e que nun prazo máximo de tres meses decídase de forma definitiva”, sinala a directora da Comisión de Axuda ao Refuxiado.

A propia Comisión, a Cruz Vermella e as asociacións que traballan con persoas refuxiadas son as encargadas de xestionar o sistema de protección –procura de refuxios, etc.– dos solicitantes de asilo, pero como xa se mencionou anteriormente, a competencia é dos gobernos estatais. “O que poden facer os gobernos da CAV, de Navarra e os concellos de cada lugar é mellorar o sistema, porque ten lagoas, tanto desde que chegan ata que entran no sistema de protección, como para que saian del, ou mesmo cando están dentro dese sistema de protección, porque en ocasións non hai recursos suficientes para atender as necesidades que teñen”.

París, prexuízos e convivencia

Segundo Patricia Barcelona, “os atentados de París reavivaron a xenofobia dalgúns, pero tamén se ve unha gran onda de solidariedade, e todo iso é o que temos que valorar e pór en valor. Se a recolocación dos refuxiados faise de forma organizada, coa implicación das institucións autonómicas e locais, creo que pode prevalecer a mirada positiva cara aos estranxeiros e os refuxiados. Quixéronnos encher a cabeza de elementos negativos cara á inmigración, enchéronnos de prexuízos, e pode ser o momento de darlle a volta e de valorar a pluralidade que xa é, en favor da convivencia”.

Fracaso das políticas de integración: http://www.argia.eus/argia-astekaria/2487/errefuxiatu-krisi-globala

E que pasa coa chegada a Europa? : http://www.argia.eus/argia-astekaria/2487/errefuxiatu-krisi-globala-3