O proxecto púxose en marcha hai ano e medio, con varias reunións nos festivais de cine entre representantes políticos dos estados e dos países, e aproveitando o Festival de Cine de San Sebastián para “bautizalo”. O conselleiro de Cultura do Goberno Vasco, Joxean Muñoz, explicou que queren converter o festival de cine de San Sebastián nun referente.

Entre estas linguas non hexemónicas atópanse o inglés, o francés, o alemán e o castelán, así como todas as demais linguas europeas. Por tanto, é evidente que o obxectivo do manifesto é promover a colaboración entre linguas con realidades moi diferentes. Entre as películas máis vistas de Europa, 18 de cada 20 foron producidas en linguas hexemónicas. Miren Aperribai, directora da produtora Atera Films, explica: “Podemos dicir que hoxe en día, nos mercados máis importantes como Berlín e Cannes, o mercado está dominado por películas rodadas en linguas hexemónicas. Por tanto, é importante pór o foco nas linguas non hexemónicas e buscar un mercado e un circuíto para esas películas; na produción, a distribución e a visibilidade”.

O obxectivo deste proxecto é traer ás salas de cine da CAV linguas non hexemónicas subtituladas en eúscaro, e o mesmo queren conseguir coas películas en eúscaro no resto de países: “A espectacularidade lograda polas películas LOREA e Amama demostra que é posible”, coincidiron Muñoz e Aperribai.

Representantes institucionais de Noruega, Estonia, Letonia, Finlandia, Dinamarca, Polonia, Suíza, Gales, Eslovenia, Irlanda, Islandia, Friuli-Venezia -Julia e do País Vasco déronse cita no Festival de Cine de San Sebastián convocados polo Departamento de Educación, Política Lingüística e Cultura. Muñoz explicou que outros países europeos teñen problemas similares aos do eúscaro: “Por que non aprendemos o un do outro? Por que non recollemos unha rede?”. Ante a situación actual, insistiu na necesidade de crear un lobby en Europa.

Europa é culturalmente diversa. Ás veces, con todo, esa diversidade adóitase entender como una fragmentación do mercado. “Europa aposta teoricamente pola diversidade, pero non temos a forza suficiente para darnos a coñecer noutros países”, explicou Muñoz. De feito, segundo o conselleiro, o eúscaro non é só unha cuestión para o fogar: “O eúscaro ten que ser unha xanela ao exterior”.

Xuntos máis fortes

O obxectivo é ofrecer plataformas de colaboración aos axentes da industria cinematográfica, desenvolver propostas e afrontar conxuntamente os novos retos. “A miúdo din que á hora de producir en eúscaro, por exemplo, o problema é non ter masa crítica, pero ese problema non é só noso”, explicou a conselleira de Cultura. Moitos estados e pobos sen estado teñen problemas similares aos que traballan en eúscaro no mundo do cine; subliñou a importancia da colaboración e o apoio mutuo.

En palabras dos asinantes do manifesto, o contacto entre creadores e produtoras é enriquecedor para todos: “Hai que facer cooperación”, di Muñoz. Espérase que sexa máis fácil conseguir afinidade, interese e atención entre persoas que traballan en situacións similares: “Identificarémonos máis facilmente con alguén que traballa nun idioma non hexemónico que con alguén que traballa en inglés en Londres”. Muñoz teno claro: “Empezamos a facer pontes pero queremos facer redes”.

Ao longo do proceso o Goberno Vasco reuniuse con diferentes axentes da industria cinematográfica de Euskal Herria para dar a coñecer o proxecto e recoller as súas achegas: “Nós pomos as redes, nas súas mans está decidir que e onde vai ir desas redes”.

Un deses actores é Atera Films, que distribúe películas e documentais en eúscaro a nivel internacional, subtitulando e dobrando numerosas películas europeas en eúscaro. O director de Atera, APERRIBAI, explicou que cando o Goberno comezou a mover esta idea, chamáronlles para dar a coñecer o proxecto e recoller novas ideas. APERRIBAI participou na primeira reunión celebrada en Berlín: “Aínda que non esteamos no traballo diario apoiamos o proxecto, axudamos cando sexa necesario e seguimos todos os pasos que dá”.

Cada axente achegará a súa propia contribución ao proxecto no seu propio ámbito. Atera Films, por exemplo, explicou que poden ofrecer os seus coñecementos sobre o mercado e sobre os produtores e os axentes culturais que traballan.

Mirando cara adiante

Os asinantes do manifesto teñen varias intencións de face ao futuro. Por exemplo, queren facer o logotipo de Glocal cinema, “para que as películas producidas en linguas non hexemónicas sexan identificables”, explica Aperribai. Na mesma liña pronunciouse Muñoz, quen explicou que se trata dunha característica imprescindible para poder identificar as películas. Tamén se porá en marcha a web e as redes sociais.

O proxecto nace coa idea de abrir unha xanela ao exterior, polo que é necesario que se fagan eco das súas intencións a nivel internacional. APERRIBAI anunciou que preparará unha campaña de publicidade co obxectivo de concienciar á cidadanía vasca. Por último, o director subliñou a importancia de lograr compromisos institucionais para o futuro en cada país, así como a necesidade de contar con aliados: “Será imprescindible repartir os nosos produtos en Europa, intercambialos e visibilizar entre todos os traballos de cineastas que están fóra das linguas hexemónicas”.

A reunión que se celebre en Donostia-San Sebastián terá a súa continuación, e a próxima terá lugar no Festival de Cine de Berlín. Trátase de catro obxectivos principais: crear un grupo de traballo, promover colaboracións e encontros, ampliar o coñecemento e a visibilidade ao redor da diversidade lingüística do cine europeo. “Realizamos e realizaremos encontros en festivais de cine, pero aínda así, estamos en contacto permanente cos países, sobre todo por correo electrónico”, explicou a conselleira.

Parece que, ben no camiño, pronto teremos a oportunidade de ver subtituladas en eúscaro as películas producidas nas diferentes salas de cine da CAV en linguas non hexemónicas. As producións en eúscaro terán cabida en varios países de Europa.