ARTUR MAS domina ben o tempus político e sobre todo a súa posta en escena, tal e como foi a declaración ante o Tribunal Superior de Xustiza de Cataluña. O achegamento ao palacio foi espectacular, a maioría soberanista catalá a declarar ante a Xustiza española, pero a imaxe vai ser memorable, porque representa sobre todo o “mundo da orde” catalá e reflicte o lonxe que chegou o proceso. Despois de prestar declaración, preguntaron a Mais: “Aceptarás a sentenza se inhabilitas?”. Resposta: “Isto dependerá do momento en que o país se atope nese momento”. Até agora, no Estado, un lehendakari dunha autonomía nunca puxera en dúbida que ía cumprir coa lei española.

En realidade, a liña vermella cruzouse o 9 de novembro de 2014, pero a do 15 de outubro foi a réplica máis potente daquel terremoto, entre outras cousas porque Mais converteuse en símbolo de ruptura democrática. Nin máis nin menos, pero de momento si. Enfróntanse a nación catalá e España. Con esas fotografías volveuse a simbolizar que a liña vermella ha pasado, e de momento as dúas partes saíron reforzadas, pero o independentismo en casa e a Xustiza española. En Cataluña, por tanto, España segue perdendo.

A ruptura democrática, si, ese é o principal ton en Cataluña, na véspera da formación de goberno que debe liderar o proceso independentista. Porque ninguén dúbida de que JxSí e a Cup van chegar a un acordo na folla de ruta do proceso. Tal e como sentía en xuño en Navarra, porque pola contra os cidadáns botaríanos ao mar.

Pero, como é o acordo? Todo está no aire, pero de momento as persoas –Mais– quedáronse para o final da negociación. A Cup obriga a sentar as bases de tres ámbitos importantes previos: Desobediencia a España, plan de choque contra a pobreza e a desigualdade e proceso constituínte. Mentres tanto, as presións son duras e variadas. Aí é onde tamén hai que situar a última posta en escena de Mais.

Á situación interna de Cataluña súmanse as ELECCIÓNS XERAIS DE ESPAÑA. JxSí está empeñado en levar a España en xeral a CDC e ERC na necesidade de subliñar a súa identidade. A Cup vai pasar das eleccións xerais ás de hoxe.

A innovación provén do terceiro ámbito, o soberanismo de esquerdas non independentista. Para redondear a súa xogada, Ada Colau anunciou que o modelo Barcelona En Comú presentarase ás próximas eleccións xerais en España. O éxito de Colau nas eleccións municipais construíuse sobre os postes de ICV, Podem e Procés Constituent e pode seguir tendo resultados, máis aínda si a CUP non ten rival e, sobre todo, porque vende a unidade popular que Podemos e EU non conseguiron en España.

Aínda todo está no aire, pero é difícil que o experimento de Colau esténdase máis aló de Cataluña, si non é en Galicia ou en Valencia. En Hego Euskal Herria, polo menos, ese tren pasou á zona sen que ninguén suba a ela. Unha das máis sorprendentes foi que EH Bildu era a que estaba preparada para crear unha candidatura unitaria.

Abordáronse dous sinxelos intentos para unir ao sector da esquerda abertzale e non abertzale, na CAV antes do verán e despois do verán en Navarra, e ambos fracasaron, pero seguramente non foron en balde, porque no futuro sementaron a semente da reflexión ao redor da formación de amplas candidaturas de esquerda en diferentes sectores. No territorio vasco, con todo, calquera alianza eficaz debe ter en conta tamén a EH Bildu, e a día de hoxe o impacto do conflito parece estar demasiado cerca, sobre todo na CAV. A loita contra o adversario común ha conseguido outro resultado en Navarra, e EH Bildu, Podemos e NEB traballan conxuntamente no goberno foral.

O DEBATE, con todo, vai máis aló da unidade popular no mundo da esquerda e o éxito de Podemos en España ou non, é inevitable, polo menos na esquerda vasca cada vez máis forte. O núcleo é que, é eficaz conseguir unha hexemonía institucional sen formar previamente a amplos sectores sociais nas ideas e praxes do cambio social? É un clásico da esquerda, pero como se verá nos próximos meses, a reflexión está a volverse cada vez máis forte ao debate político.