Vía de limpeza para os bolivianos e españois
Nacemento 14 de maio de 1813 Tras o declive da Primeira República de Venezuela, Simón Bolívar puxo en marcha a denominada Campaña Admirable, cuxo obxectivo era liberar a Venezuela da coroa española. Cando o Exército de Bolívar entrou en Caracas o 6 de agosto, os cidadáns acolleron ao vencedor con admiración, aplausos e flores. Pero se esa campaña fose bautizada polos españois, seguramente se decantaron por outros adxectivos: sanguento, lastimoso...
Antes da campaña militar, en xaneiro de 1813, o líder venezolano, Antonio Nicolás Briceño, xunto con outros oficiais favorables, deseñaron un plan directo e bruto para liberar a Venezuela: Convenio de Cartaxena. Algunhas pasaxes do documento son:
“Segundo: Dado que o obxectivo principal desta guerra é a destrución da maldita raza dos españois europeos desde Venezuela, incluídos os insulars de Canarias, todos os españois están prohibidos a participar nesta expedición, aínda que parezan bos patriotas, porque ningún deles pode sobrevivir e niso non se admitirá ningunha excepción (...)”.
“Terceira: As posesións dos españois europeos nos territorios liberados divídense en catro partes: unha entre os oficiais que participaron na expedición, dividida por grao; a segunda parte corresponde aos soldados e as outras dúas ao Estado. En caso de dúbida, os oficiais presentes decidirán o asunto por maioría (...)”.
“Noveno: para ter dereito á retribución ou á promoción do grao basta con presentar un número determinado de cabezas de españois ou de canarios falecidos. O soldado que presenta vinte será nomeado banderín en funcións, o grao de lotinant vale 30 xefes, o grao de capitán 50...”.
O clamor foi convertido en decreto por Simón Bolívar o 15 de xuño de 1813, un mes despois do inicio da campaña. E fíxoa executar deseguido. No camiño da campaña “foron fusilados case sen excepción todos os europeos e canarios”, recolleu o historiador español Xusto Cuño, experto en procesos de independencia de América. En febreiro de 1814, a pesar de transcorrer varios meses desde a capitulación dos españois, Juan Bautista Arismendi mandou fusilar por orde de Bolívar a 886 presos españois de Caracas. Poucos días despois, máis de 500 pacientes españois ingresaron no hospital A Guaira.
Consciente da crueza do decreto de limpeza dos españois, o propio Bolívar utilizou como xustificación as barbaridades pasadas dos españois: Os crimes cometidos polo Exército de Domingo Monteverde na derrota da primeira república de Venezuela, a violenta resistencia á independencia de Quito en 1810... O decreto estivo en vigor até o 26 de novembro de 1820, cando Bolivar e o español Pablo Morillo negociaron a regulación da guerra e a limitación dos abusos de ambas as partes.
Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.
Chão de Lamas-eko zilarrezko objektu sorta 1913an topatu zuten Coimbran (Portugal). Objektu horien artean zeltiar jatorriko zilarrezko bi ilargi zeuden. Bi ilargiak apaingarri hutsak zirela uste izan dute orain arte. Baina, berriki, adituek ilargietan egin zituzten motibo... [+]
Hertfordshire (Ingalaterra), 1543. Henrike VIII.a erregearen eta Ana Bolenaren alaba Elisabet hil omen zen Hatfield jauregian, 10 urte besterik ez zituela, sukarrak jota hainbat aste eman ondoren. Kat Ashley eta Thomas Parry zaintzaileek, izututa, irtenbide bitxia topatu omen... [+]
Kanakyko Gobernuko kide gisa edo Parisekilako elkarrizketa-mahaiko kide gisa hitz egin zezakeen, baina argi utzi digu FLNKS Askatasun Nazionalerako Fronte Sozialista Kanakaren kanpo harremanen idazkari gisa mintzatuko zitzaigula. Hitz bakoitzak duelako bere pisua eta ondorena,... [+]
Urte bat beteko da laster Pazifikoko Kanaky herriko matxinada eta estatu-errepresiotik. Maiatzaren 14an gogortu zen giroa, kanaken bizian –baita deskolonizazio prozesuan ere– eraginen lukeen lege proiektu bat bozkatu zutelako Paristik. Hamar hilabete pasa direla,... [+]
Hiru bideo dira (albiste barruan ikusgai). Batak jasotzen du, grebak antolatzea leporatuta, Carabanchelen espetxeratu zituzten Jesús Fernandez Naves, Imanol Olabarria eta Juanjo San Sebastián langileak espetxetik atera ziren unea, 1976ko abuztuan. Beste biak Martxoak... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.
33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]
79. urtean, Vesubio sumendiaren erupzioak errautsez eta arrokaz estali zituen Ponpeia eta Herkulano hiriak eta hango biztanleak. Aurkikuntza arkeologiko ugari egin dira hondakinetan; tartean, 2018an, gorpuzki batzuk aztertu zituzten berriro, eta ikusi zuten gizon baten garuna... [+]
Luxorren, Erregeen Haranetik gertu, hilobi garrantzitsu baten sarrera eta pasabide nagusia aurkitu zituzten 2022an. Orain, alabastrozko objektu batean Tutmosis II.aren kartutxoa topatu dute (irudian). Horrek esan nahi du hilobi hori XVIII. dinastiako faraoiarena... [+]
AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.
Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]
Andeetako Altiplanoan, qocha deituriko aintzirak sortzen hasi dira inken antzinako teknikak erabilita, aldaketa klimatikoari eta sikateei aurre egiteko. Ura “erein eta uztatzea” esaten diote: ura lurrean infiltratzen da eta horrek bizia ekartzen dio inguruari. Peruko... [+]
1936ko Gerran milaka haurrek Euskal Herria utzi behar izan zuten faxisten bonbetatik ihes egiteko. Frantzia, Katalunia, Belgika, Erresuma Batua, Sobietar Batasuna eta Amerikako herrialdeetara joandako horien historia jasotzeko zeregin erraldoiari ekin dio Intxorta 1937... [+]