O título chamounos atención mesmo antes de escoitar o disco: é máis concreto, non é o mesmo pór a un disco A illa que Os teus antecedentes penais...

Fixen un exercicio consciente para recoller palabras doutros ámbitos. Aquí pronunciamos varias palabras, que me parecía unha serpe usalas. Desde que era unha illa, tiña desexos de empregar outro idioma, de manter as palabras noutro sitio.

O clima social provocouno?

A procura foi persoal, pero é certo que agora pode facer unha letra como a do desarmamento. Unha canción lixeira, dicindo “onde tiña as armas e os buracos que entreguei…”. Tiven vertixe con esa canción, pero pola contra non. Tivo que ver co meu camiño: desde o principio utilicei moitas metáforas, tanto coa natureza como con outros elementos, para min sempre son moi serias.

En Berria dixécheslle a Juan Luís Zabala que a palabra agora ten a maior importancia. Recordo que hai uns anos priorizabas a melodía…

Doulle moita importancia á música, pero para min só é unha canción o que fago coa guitarra, a voz e as palabras. Busco nesa situación, nesa situación dou por atopado. E nese estado, doume conta de que non dou voltas á melodía. A canción é unha cousa así... ti fas a letra, fas a melodía e, cando se compón de verdade, de súpeto fai “klak”; e non ves onde se separan unha e outra. Hai outras que, aínda que as vexas ben, podes imaxinar con outra letra. Pero para min iso é o que quedará pegado a esa melodía. E aí as palabras teñen a súa importancia.

Por suposto, entendo que noutros estilos non é así, a min tamén me gustan os grupos que tocan cancións con dúas frases, que din todo con instrumentos.

Que son tiñas na cabeza ao entrar no estudo?

Cando empezo a facer o disco non escoito ningunha música. Parece que a idea que tes vala a atopar no que ouves; Karlos Osinaga Tx di moitas veces que cando a xente vai gravar ten un disco que dalgunha maneira utiliza como modelo de produción. Eu nunca. Neste disco tiña a sensación de que as cancións eran máis lineais, menos guitarras –aínda que ás veces hai cinco e seis guitarras–. Despois, paseille a Javi Manterola desde o principio. Sabía que ía facerlle algún control. Preparamos unha base neutra, tranquila, para logo poder entrar Ager Insunza, Ander Mujika, o propio Javi... Sempre escoito esas colaboracións no estudo por primeira vez e neste caso, creo que Javi tocou moito no disco, a súa guitarra deulle moito. Orfidentala, por exemplo , era unha canción para piano, que de súpeto se achegou, púxose a facer o riff e volveuse. Pero non hai unha procura concreta no son, podería ser doutra maneira.

Hai xogos de espello cos teus traballos anteriores. Menciona aquí a Arquímedes, a “Síndrome de Diógenes” volve ser a Illa…

Casualmente ocorreu ese ton erudito [ri].

Falemos da fauna do disco. A mención de “O animal asustado” lembroume algo que dicía Nacho Vegas nas finais dA gran broma.

Gústame moito Veigas, escoitei moito e si o que che escoita inflúeche, el pode ser unha referencia. As súas cancións redondas parécenme as máis redondas de todas. Agora en España hai un nivel de Cristo en letras, Sr. Chinarro e…

Mentres escribía o disco, un díxome: “Fomos a comer a un sitio e na mesa de á beira estaban a falar de que animal aparecería no teu disco esta vez”. Contestei: “Pois esta vez son animal”. Estiven dando moitas voltas a iso.

Os cervos tamén deron moito que falar…

Sempre digo que as cousas máis incribles ocorren realmente. Sentes como nun vídeo de Sigur Ros cando se che cruza un cervo na estrada. Pois unha vez no coche dos vagabundos e ocorreunos, quedou mirando, [riu].

Para seguir co tema dos animais: O manso pareceume especial, non é o primeiro dúo que fas, pero ten algo...

Tamén Eneko Mobydick terá algo que ver co tema. É unha canción desconstruida, tocamos de dúas ou tres maneiras nos ensaios: a primeira era moi guitarrista e lenta, na fase de maqueta que lle chamaba “Mark Lanegan”. Pero a medida que avanzabamos co disco, viamos que había moitas cancións coas guitarras; e entón decidimos baleiralo. E, de súpeto, Mariano estaba a facer algo por detrás co piano e deixamos iso diante. A miúdo tomas este tipo de decisións por facer algo diferente. Con este baleirado escóitase unha chea de baterías e creo que Eneko deulle o rolo de Cristo.

Tivestes un intercambio de discos na Feira de Durango 2013. Como xurdiu a idea de facer esta canción xuntos?

Antes non nos coñeciamos, aínda que eu viuno persoalmente. Logo chamoume el mesmo para facer unha versión de Usopop de Johnny Cash e… ao final facer un disco é unha escusa. Cando me poño a mirar atrás penso na cantidade de xente que tocou nos meus discos, faime ilusión, iso queda aí, aínda que logo ti só tocas. A Eneko tamén lle fixo ilusión, díxome que chamou á miña nai, dicíndome que estaba “coma se chamáronme do Athletic” [ri].

A importancia que lle dás aos músicos que traballan contigo tamén se reflicte na forma de presentalos nos concertos: Adoita dicir “Anari gara”.

Era a primeira vez que se me escapaba. Creo que viñamos de ir a Barcelona e fóra sempre pregúntanche “vós sodes da banda Anari?”. Eu creo que cando volvín dunha desas cousas púxenme a dicir “boas noites, estamos Anari”. Pero é verdade: non só sentimentalmente, senón tamén artisticamente somos unha banda. Desde o punto de vista da produción, normalmente nas obras dos solistas a voz adoita estar moito máis alta, hai xente que me di que os meus discos lle resultan incómodos porque se ouve demasiada banda… Tamén producimos como banda, manchámola en directo.

O escritor Rafael Chirbes, que estivo en Donostia-San Sebastián fai un par de anos, dixo que el mesmo escribe novelas para quitarse o barro que se acumula por vivir. Para que fai cancións Anari?

Estaba a ler Juxtu Na beira antes de empezar a escribir este disco e a semana pasada [mediados de xuño] volvino a retomar. Este libro paréceme terrible. En cada disco escribo sobre min e sobre o meu momento, e non me sae escribir sobre unha boa tarde de festa. Por exemplo , Otzanak é un intento de explicar que cando elixes algo ou alguén deixas todo o demais e tes que ir confirmando esa opción; é unha canción sobre a fidelidade. A caída medida dos soños fala do que esperabas de ti… Creo que son moi explícitos. Aínda que quizá sexa un tópico, todos somos bastante parecidos con todas as nosas contradicións. E eu nas cancións busco as contradicións, utilízoas como método. Trato de mirar as cousas doutra banda e iso é unha gran fonte para escribir.

Logo pódense pór nomes. Por exemplo, cando pasaches algo, cando non tes bos recordos, como chamas a iso? En algures ves a síndrome de Diógenes e dische que iso é “a síndrome de Diógenes, pero como na cabeza, por que gardo estas cousas? Non me serven para nada”. Así fago as letras.

Sentes a empatía do público? No concerto que fixeches en maio en Donostia, o público estaba moi quente…

Sinto que a xente vén cantar, o que facemos pasa polo seu interior. Os concertos de presentación celebráronse entre dúas e tres semanas, e a xente sabía as letras de todas as cancións. Alguén me dixo, “terás que facer un novo disco”.

Teño a impresión de que o teu público foi creando dalgunha maneira a persecución da túa carreira. É así como vive vostede?

O meu público cambiou, antes tiña oíntes que viñan de referencias musicais e ultimamente, diría que chegaron moitos oíntes de letras. Son consciente diso. No interior de Bidehuts falamos moito de que os discos se venden pouco e sempre lle digo a Txapi que unha persoa que escoita a Lisabö descarga 40 discos e entre eles o de Lisabö. Encántalles a música. Pola contra, un tipo de oínte de Anari compra menos discos ao ano, pero os compra, e queren ter a letra, e… É algo bonito.