É posible que alguén pense que o cartel do LER é este ano máis pobre que nos últimos anos. Pódese entender así ou non, pero a ausencia dos grupos de referencia é unha decisión tomada de forma expresa. Con motivo do seu vixésimo aniversario, a organización decidiu repensar o festival e renovar o seu proxecto para adaptalo mellor ás súas bases e recursos.

“Quixemos dar a volta ao proxecto e dar un paso adiante”, explicou a presidenta de EHZ, Pauline Guelle. A proposta púxose encima da mesa cando se reuniron en setembro cos colaboradores do festival: esnaquizar o festival e non traer máis cabezas de cartel. Estes cambios producíronse á vista de como creceu o festival nos últimos anos e, sobre todo, de que non estaba de acordo economicamente cos seus valores: “internacionalista, anticapitalista, defensora do eúscaro e da cultura vasca, comprometida cos produtos locais, defensora da xustiza social…”. “Quixemos diferenciarnos dos festivais como o BBK Live de Bilbao ou o BIG Festival de Biarritz e dicir ao noso público que non nos metemos na batalla por ese panorama comercial”.

EHZ di que propón outro modelo baseado no traballo dos colaboradores do festival e que busca o apoio, a visibilidade e a sensibilización da creación artística.

Proxecto renovado

Ademais de cambiar o modelo de concerto e apostar polo descubrimento musical, reduciron a zona do festival e levaron toda a oferta ás portas do castelo. “Non haberá máis distincións entre concertos, conferencias e audiovisuais”, explicou Guell. Con iso preténdese romper os límites entre as disciplinas creativas e conseguir que o público estea máis preto o un do outro.

Á hora de confeccionar o programa, este ano deuse prioridade aos grupos militantes e aos que fan música de calidade. “Por iso no noso cartel non hai un grupo cun nome impresionante, pero hai moita calidade”, declarou Guell. O programa completarase con concertos de música, pero non faltarán as actuacións de animación rueira, teatro ou danza.

Para seguir impulsando a reflexión política e cultural, organizáronse conferencias sobre mulleres e creación, a situación do Kurdistán, os efectos do cárcere do individual ao colectivo, as oportunidades de cambio en Grecia na vía institucional e a mesa redonda sobre os procesos de descolonización de África e Euskal Herria.

Vinte anos

“Fun durante 20 anos a golpe de man de Arrosa, a man de Idauze, a man de Heleta, a golpe de mans de Lekorne”. Así recolleron a traxectoria de EHZ nunha das cancións que os organizadores escribiron para conmemorar o aniversario. O festival celebrouse desde os seus inicios nos pobos do interior de Ipar Euskal Herria, co obxectivo de equilibrar a oferta costeira máis ampla; naceu en Arrosa en 1996 e estivo oito anos alí, cinco anos máis en Idauze-Mendi, catro anos en Heleta e desde 2012 en Lekorne.

O presidente da asociación afirma que ano tras ano se converteu nun festival pioneiro no norte. Guell recoñece as claves do éxito ao longo dos anos no traballo de ponte entre os grupos de traballo e os pobos e, sobre todo, no debate sostido sobre os valores. Nas súas palabras, “o LER sempre foi un espazo de experimentación onde os mozos poden experimentar unha sociedade ‘ideal’”. Estar atentos á situación social e ás novas ideas en todo momento deulles forzas para seguir adiante co festival.

Concienciación na raíz

Guelle cre que as ideas que ten como base EHZ nestas dúas décadas contribuíron á socialización e á concienciación, e que no fondo esa é a raíz do festival. “Sempre desempeñou a función de lugar de encontro de militantes de diferentes ámbitos e, ao mesmo tempo, serviu de impulso para profundar no visto no festival e traballar na construción de Euskal Herria”.

Pero todo o camiño non foi suave, e houbo algún obstáculo que puxo en xaque o festival: “Nos comezos houbo división entre abertzales, despois dunha tormenta en Heleta, tivemos dificultades económicas e, doutra banda, algúns membros da organización foron levados prisioneiros”.

Máis aló do festival

A actividade da asociación EHZ non se limita aos tres días do festival. Proba diso é o concurso EHrZ, un encontro que dá cabida a grupos de culturas minorizadas ou minorizadas. O ano pasado inscribíronse 90 grupos de 15 nacionalidades diferentes, dos que 11 participaron no festival. Até agora, unha das prioridades de EHrZ foi impulsar aos grupos locais, pero este ano tamén se fixo un chamamento aos músicos estranxeiros.

Doutra banda, e entre as actividades que levarán a cabo durante todo o ano para seguir ampliando as bases do proxecto, este ano tamén se organizou unha EHZinemaldia en diferentes puntos de Lapurdi, Baixa Navarra e Zuberoa. Con motivo da celebración do seu vixésimo aniversario, realizaron varias curtametraxes e entre setembro e novembro, realizaron o Tour Gaztetxe a partir de Uztaritze. Tamén tiveron que facer dous anos para recoller no arquivo aqueles que deixaron as traxectorias destas dúas décadas.

A cita será en Lekorne, a escasos quilómetros de Baiona, entre o 3 e o 5 de xullo. Co compromiso de seguir na nova dirección, a 20ª edición do festival envorcarase de novo cara a adiante: “Sen nostalxia, celebraremos o aniversario cun novo proxecto”.