Imaxinade que temos 624.800 refuxiados chegados en Euskal Herria nos últimos tres anos, un de cada cinco dos 3.124.259 que vivimos nas sete provincias. A entrada de 142.000 refuxiados de golpe en Gipuzkoa. 213.000 refuxiados en Bizkaia. Ou 128.000 en Navarra, 65.000 en Álava, 56.000 en Iparralde... A tolemia desta proporción é a que viven hoxe en Líbano, onde se apiñan moitos dos que fuxiron da guerra de Siria. Unha bomba na porta de Europa.

Estes datos e moitos máis foron ofrecidos por Amnesty International (AI) na súa “The Global Refugee Crise: A Conspiracy of Negroc” (Crise de refuxiados a nivel mundial: conspiración do deixamento) nun dossier cru. A película narra a traxedia de 50 millóns de persoas que foxen das súas casas polo mundo sen rumbo, no século II. A IA presentou as cifras, as causas e as consecuencias do éxodo máis masivo que coñeceu o planeta desde a Guerra Mundial e propuxo medidas inmediatas para palialas.

O secretario xeral de Amnistía Internacional, Salil Shetty, presentou o informe no epicentro da crise, en Beirut: “Vemos cos nosos propios ollos a peor crise de refuxiados desta época, entre millóns de mulleres, homes e nenos que loitan por sobrevivir en terribles guerras, redes que trafican con persoas e gobernos que, en lugar de mostrar misericordia cívica, coidan intereses políticos egoístas”.

Neste momento, a emerxencia máis importante vívena o catro millóns de refuxiados que fuxiron de Siria. Estes son os habitantes que cruzaron a fronteira, porque se di que a metade dos sirios, que se trasladaron ás fronteiras, abandonaron os seus lugares de orixe precisamente agora.

O 95% dos exiliados sirios están bloqueados en países de ao redor. Un de cada cinco habitantes que ten Líbano hoxe en día é un refuxiado sirio. Libano, Turquía, Iraq, Xordania e Exipto son os responsables de que a xente se refuxie dalgunha maneira, xa que, segundo AI, cos datos do 3 de xuño, Nacións Unidas non puido satisfacer máis do 24% a demanda de axuda solicitada.

O resto do mundo ofreceuse a acoller só a 8.442 sirios... 2,2% das demandas censadas pola ONU para a protección dos refuxiados! Dado que a comunidade internacional non colaborou suficientemente na resolución das necesidades humanitarias dos fugitivos, os Estados que acolleron a esa inmensa poboación comezaron a dificultar o seu acceso.

Pero sempre hai posibilidade de empeorar as cousas. En 2015, o programa de alimentación da ONU reduciu nun 30% o nivel de axuda a estes países. En Líbano, cada un dos 900.000 fugitivos que máis vulnerabilidade teñen entre os 1,2 millóns de sirios recibe agora unha axuda de 19 dólares ao mes en lugar dos 27 que recibían antes. A axuda alimentaria reduciuse a 14 dólares ao mes para os refuxiados nas cidades de Xordania. Para sobrevivir, ademais de parar a fame, non teñen máis remedio que dedicarse aos traballos máis desastrosos e perigosos que poden atopar nestes países.

Fracaso do Pacto dos Refuxiados

África é a segunda fonte de preocupación para Ai. Tres millóns de refuxiados deambulan polo sur do Sahara. Moitos deles fuxiron das guerras dos últimos anos: Sudán do Sur, Nixeria, Burundi, República Centroafricana, Congo, Somalia... O campamento de refuxiados máis grande do mundo é o de Kenia, chamado Daab.

Con todo, os fugitivos de África non chaman a atención do mundo rico, a non ser que cheguen á patera e outros barcos semellantes por mar até a beira do mar en Europa. A ONU obtén moi poucas das solicitudes de asilo que propón como refuxiados, ao redor dun 10% dos casos. Os dous fugitivos sufriron ataques xenófobos na mesma zona de África, onde foron detidos.

Os fugitivos africanos que puideron chegaron até o mar Mediterráneo e tentaron cruzalo nas lanchas que se fixeron famosas nos últimos meses. Ai di claramente que a responsabilidade dos naufraxios e ahogamientos masivos que se produciron no Mediterráneo é eliminar a operación Mare Nostrum que tiñan Europa e Italia para os náufragos e substituíla por unha operación menor.

Aínda que en cifras pequenas en comparación coas crises de África e Siria, o que está a suceder no Golfo de Bengala en Asia en 2015, a AI tamén quixo subliñar hoxe a facilidade coa que as autoridades de todo o mundo manexan a obrigatoriedade de albergar aos exiliados baixo a gabia. Máis de 25.000 persoas da etnia rohingya tentaron chegar a Tailandia fuxindo de Myanmar e Bangladesh, condenados ao mar aberto, porque ninguén quería recibilos en casa.

En maio aínda había 8.000 persoas á altura da costa de Tailandia afectadas polo desembarco das lanchas. Nun 800 persoas nun vello vapor, no outro 300, nin comida, nin auga, nin combustible, nin moito menos medicamentos. Os exércitos de Tailandia, Indonesia ou Malaisia deron para comer e beber como máximo para sobrevivir, pero non teñen permiso para achegarse á costa. A Organización Mundial das Migracións bautizou sarcásticamente maritime ping-pong.

Amnistía Internacional destacou no dossier que as mortes espectaculares que se producen no Mediterráneo, África e o mar de Bengala non son consecuencia de ningún conflito, senón acontecementos que poderían ser previdos e previdos por organismos internacionais e autoridades nacionais.

“Esta gran crise dos refuxiados –sinala o informe de AI– non se pode presentar como un problema de tráfico humano e de contrabando, como fan os gobernos para ocultar os seus erros”. Máis aló do importante dos conflitos, a comunidade internacional está a fallar na protección das persoas refuxiadas en risco.

“II. Ao final da Guerra Mundial, a comunidade internacional organizou o Pacto sobre os Refuxiados da ONU para axudar aos cidadáns que puidesen sufrir persecucións e desmáns ao seu regreso a casa”. Segundo ai, este Pacto serviu para dar cobertura a decenas de millóns de persoas desde entón. O pacto ten como base a responsabilidade internacional e a compartición dos custos, entendendo que a crise de refuxiados non debe ser asumida por un ou varios países. “A esta base do pacto hoxe en día fáiselle ignorante, coas terribles consecuencias que iso leva. O sistema de protección internacional para as persoas refuxiadas está destruído hoxe”.

Estímase que até 2020 vanse a ter que acoller cada ano a uns 300.000 refuxiados. Si antes non se renovan os tratados internacionais, obrígaselles a entrar ilegalmente na vía penal.