A beleza da bahía de Txingudi que recrea o río Bidasoa, os bosques e cantiis profundos das ladeiras de Jaizkibel, a cociña “tradicional e postmoderna” dos aloxamentos do Porto... Hondarribia conta con numerosos reclamos.

Nestas liñas, con todo, evitaranse as escapadas habituais e fortificaranse dentro das murallas da vila xunto ao historiador Koldo Ortega. Actualmente está inmerso na recuperación da torre, campás e reloxos da Igrexa dA nosa Señora da Asunción e do Manzano, pero sacou un intre para falar connosco dos segredos de Hondarribia, que a pesar de estar á vista non son tan evidentes.

Testemuño de pedra

Comezaremos a abordaxe da parte vella pola alameda. A solta de lastros lévanos do románico ao gótico e do barroco ao renacemento, pola Gran Vía. Correspóndenos facer a primeira parada na porta de Santa María. É un dos dous accesos principais que tiña a vila. A pesar de que no seu día tivo unha ponte levadizo, actualmente só queda o arco. Sobre el álzase o escudo da cidade de 1694.

Unha vez pasado deixamos á esquerda o “Recuncho dos Pintores”. Rodeada de edificios históricos, a esquina da rúa, que apenas chega a medio século, nútrese de numerosos flashes dos visitantes. Á esquerda quedarannos o Concello e a casa Zuloaga. “XVIII. Mostra da arquitectura civil barroca do século XX”, dinos Ortega. Entre os dous atópase a casa que viu no número 10 crear ao poeta e escritor Fernando Artola Bordari”.

En fronte, o Hotel Pampinot ou Palacio de Casadevante do século XVII. Dise que foi alí onde se negociou a tregua do sitio de 1638. Pasamos a igrexa e chegamos á Praza de Armas, no outeiro da parte vella.

O Rei Sol en Hondarribia

O templo, deseñado por Francisco de Ibero, é de estilo gótico e está construído sobre os restos da muralla. Na parede traseira do campanario hai restos do plano da igrexa, esculpidos na pedra polo propio Ibero. Púxoo para que os obreiros sempre o tivesen diante dos ollos e até hoxe permaneceu “a medio descuberto” como nun medio secreto. Aquí, esquinando coa torre e a poucos centímetros do solo, atópase un capitel que debería estar integrado na parede, á fronte dunha columna. Non é a única lenda que hai ao redor da igrexa. Deixámolo para outra ocasión, que di que hai un anel de diamante na base do edificio.

No muro oposto, en cambio, atópase o pórtico que une a igrexa co castelo de Carlos V.aren. A porta construíuse para que o Rei Sol pasase por alí. Os representantes das monarquías francesa e española asinaron o Convenio dos Pireneos (Paz dos Pireneos) en 1659, segundo explícanos Ortega. “Este convenio tamén prevía o matrimonio entre Luís XI V.aren e Filipe IV.aren, filla de María Teresa. casaron en 1660 en Hondarribia, pero sabemos que o Rei Sol non pisou a cidade do fígado de roca”.

Tapices de Rubens

Peter Paul Rubens, un dos pintores máis renombrados do Barroco, atópase actualmente en Hondarribia. Non era el, desde logo, senón a súa obra. “Rubens realizou catro coleccións de tapices ao longo da súa vida e unha de elas” está visible no parador da Praza de Armas –o castelo de Carlos V.aren– pero non na súa totalidade. Das oito pezas que compoñen a colección, dúas atópanse perdidas.

O edificio actual está construído sobre o castelo que o Rei de Navarra Sancho Abarka mandou construír a finais do século X. “As vellas paredes que ven na cafetaría son as pegadas do anterior”, explicou Ortega. Desde 1968, “despois de andar de man en man”, é Parador de Turismo.

Aínda por descubrir

Sen saír da zona vella, pola rúa Maior chegaremos á saída de San Nicolás, tomando a rúa San Nicolás, para volver ao momento de partida atravesando as rúas Xeral Leiba e Pintor Etxenagusia. Con todo, deixamos aos vosos ollos unha multitude de segredos –certamente– que atopamos ao longo do camiño, esperando a quen coller a nosa testemuña e ser testemuña destas historias.