O de Finlandia é, segundo eles, un dos modelos educativos máis valorados do mundo. Todo o mundo vaino a aceptar sen grandes problemas, sexa de esquerdas ou de dereitas, sexa de modelo público, privado ou cooperativo. Onde están as claves? Algunhas pistas: “As horas lectivas son menos que en moitos outros países. Os máis pequenos non pasan máis de catro ou cinco horas na escola. É importante que as horas de clase non se tomen todo o día, porque hai vida máis aló da escola” (…).

“Que cada un desenvolva as súas capacidades no que mellor é, esa é a base (…) A outra clave é a confianza: nos niveis non universitarios apenas hai estudos, só faise unha vez terminada a educación secundaria e máis que nada pola tradición. O único que se consegue cos exames é que o traballo se dirixa á superación dos mesmos; e no noso caso, o propio proceso de aprendizaxe é máis importante que o que aprenden os alumnos”. Que é o que pasa? Entre outras cousas, o nivel de calidade dos alumnos “é uniforme, os que teñen problemas ou peores resultados non se sancionan, axúdaselles a que adquiran o máximo nivel”.

Estudan tres idiomas: o finlandés, o sueco e un terceiro. “Isto non inflúe nos resultados, senón que moitos estudos demostraron que o ensino bilingüe mellora a capacidade de aprendizaxe”. Trátase das palabras de Leo Pakhin, membro do Consello Escolar de Finlandia, recollidas da entrevista publicada o pasado 4 de maio nO Diario Vasco por Nerea Azurmendi.

En Finlandia tamén haberá cans guía, pero parece que se achega ao paraíso educativo, sobre todo si mírase desde o bulebule dos exames da LOMCE no País Vasco. En Navarra, case 7.000 nenos e nenas de Primeira División realizarán esta semana durante catro días un exame que marcará a primeira marca de calidade no seu expediente académico. Ao longo do mes, ao redor de 1.500 alumnos e alumnas cursarán en 30 centros educativos da CAV de forma máis difusa, pero no rastro da LOMCE de Madrid ou si quérese dicir “aplicado aquí”.

Ante o gran rexeitamento da comunidade educativa á LOMCE, as autoridades educativas han feito un chamamento á calma na CAV e en Navarra. Non hai grandes cambios con respecto ao primeiro exame de avaliación de 3º de Educación Primaria, pero hai que facelo de maneira obrigatoria; non será importante no expediente académico, pero as puntuacións 1, 2 e 3 pasarán a ser superadas e non superadas. E o curriculum? Por suposto, o fixa Madrid.

É unha pena ver como a medida que os nenos e nenas progresan en Primaria perden o interese polo contido escolar. Cada vez máis contidos para aprender de memoria, máis traballo doméstico “para que os mozos adquiran disciplina e hábito”. Media enfermidade nas casas sen problemas académicos, vía de cruceiro antes de cear cos mediocres na escola.

Tamén se aprecian formas diferentes da felicidade, en diferentes modelos educativos, no esforzo de moitos profesores e pais das escolas, nas asociacións que os agrupan, nas comunidades cada vez máis participativas…

E desgraciadamente, polo momento, a competencia e a corrente de contido é demasiado forte para que a educación que pon no centro á persoa, á comunidade e aos valores poida avanzar con forza. A LOMCE podería retirarse si o pp non logra gobernar en Madrid na próxima lexislatura, pero un dos estudos máis importantes para avanzar cara a outra educación segue sendo o dos pais, xa que a maioría dos pais segue atrapada no trío sacro de contido, traballo doméstico e competencia.

Non vou ser eu quen quite importancia ás leis, sobre todo cando non son nosas, pero neste momento, para ser prácticas e sobre todo até o final da ESO, pode alguén facer máis que os pais para presionar o acceso á educación dos nosos fillos e fillas? Fálase entón entre os pais? Sobre a presión polas tarefas domésticas, por exemplo, sobre a lingua doméstica, sobre as tarefas domésticas reais (limpeza, comidas, coidados...), sobre o control da competencia... e que dicir, polo menos en Navarra, sobre a continua corrección curricular? Ou os nosos miles de mozos de 13 anos aínda teñen que aprender o próspero que foi a conquista de España en América?