Hilario Blanco Reguero, de Barakaldo, faleceu nun dos combates que tivo lugar a principios de xuño de 1937 en Lemoatxa. Os seus ósos e algúns obxectos persoais foron devoltos aos seus familiares despois de 78 anos de escuridade, segundo informaron fontes policiais.

O acto tivo lugar no Concello de Lemoa o pasado 21 de febreiro e nel desprazouse a irmá do miliciano falecido, Milagres: “Eu xa estaba seguro de que non o atopariamos nunca”, dixo a muller de máis de 90 anos.

O técnico de mocidade do Concello de Lemoa, Mikel García, explicou a Argia que os restos foron retirados o 25 de outubro de 2014 no marco dos labores de recuperación.

O membro de Arazandi Alberto J. Sampedro, cun detector de metais, descubriu en primeiro lugar a hebilla do cinto do Exército Vasco. Nas escavacións posteriores descubríronse os ósos dunha persoa, así como outros obxectos: unha bolsa de coiro, unha máquina de afeitar, unha pluma de escribir e unha chapa numerada.

Tras contrastar os datos da chapa cos do Arquivo Histórico de Euskadi, sóubose que o falecido era Hilario Blanco Reguero de Barakaldo, membro de UXT e miliciano do Batallón 28. Probablemente morreu dunha granada e foi enterrado como puideron.

O acto de entrega dos ósos aos familiares contou coa presenza da alcaldesa de Lemoa Saioa Elejabarrieta, a directora de Vítimas e Dereitos Humanos do Goberno Vasco Monika Hernando e o forense de Aranzadi Pako Etxeberria. Tamén representantes do sindicato UXT e unha infinidade de cidadáns.

Non é a primeira vez que os restos dun soldado republicano han aparecido na localidade de Lemoatxa. En xaneiro de 2012 Aranzadi atopou as pertenzas doutro gudari, pero nese caso non puido desvelar a súa identidade.

Memoria de Lemoa

Estes descubrimentos non son casualidade. A institución pública e a asociación Lemoatx 1937 levan anos sacando á superficie as trincheiras do combate que se produciu naquel monte en 1937 a través dos campos de traballo. Na operación localizáronse, entre outros, trincheiras de pedra, adoites, balas e fragmentos de metralla. Ademais, quixeron dar outro significado á ermida e á cruz franquista que se atopan sobre o outeiro.

A finais de maio e principios de xuño de 1937 houbo unha dura batalla en Lemoatxa, xa que este outeiro era un posto estratéxico para chegar ao “Cinto de Hierro” que rodeaba Bilbao. Os fascistas foron dando voltas polos contragolpes republicanos. Houbo centos de mortos en ambos os lados, moitos deles baixo a bomba da aviación nazi. Lemoatx 1937 recolle na documental Memoria de Lemoa os testemuños das persoas que viviron aqueles sucesos daquel entón.