As memorias deben ser colectivas para ser cribles. Por iso, Mari Sol Bastida escribiu unha biografía de Mikel Laboa, que foi recompilada por EiTB. Un. Podo ilustrar a biografía Bat/Hiru de Laboa. Catro/Cinco e Once tamén. Pero non 13. Ez dok amairu. Podo imaxinar estas biografías nas cores de Zumeta.

Mari Sol evitou tópicos ao describir a Mikel. Eu, en cambio, porei un tópico para refrescalo: “Detrás dunha gran muller hai un gran artista. Ou, á beira dela, pode germinarse a arte”. Sen bastida non podo imaxinar a obra de Laboa.

Memorias é unha representación colectiva da experiencia e da vida libre, unha imaxe da cultura popular e da creación dun tempo. Un caudal de pena e alegría compartidas. Non hai un sen dous. En ambos se atopa o colectivo. E non hai colectivos sen familia, cuadrilla ou amigos.

Desde mozo, as cancións de Laboa ilumináronme as sombras e apagaron as luces. Axudáronme a imaxinar o meu corazón, como as imaxes de Zumeta na portada do libro: non somos un, polo menos somos dous. Non hai creación sen sufrimento, nin amor sen espiñas. O amor que sente polo libro é inmenso.

Mari Sol Bastida foi valente por abrir as portas da súa casa. É dicir, o dúo Laboa-Bastida por demostrar que son a caste dun temperamental e sociable artista estoico.

Oh, vello corazón! “O meu corazón, o meu corazón de barro, esa pequena casa, débil, fráxil, esa casa de catro habitacións”.

Grazas por atoparme na súa casa.