A obra máis coñecida de Irene Nemirovsky é, sen dúbida, a Suite francesa. Rafael Chirbes sinalounos ao novelesco nestas páxinas, crendo que na súa carreira por salvar o traseiro referíase tamén á nosa época: “Nas guerras, as grandes escapadas ante o inimigo son exemplo de indignidade, esmágase a calquera, entrégase a un por salvarse a si mesmo. Leu vostede esta marabillosa novela de Irene Nemirovsky, Suite française, como se escapa de París ante a ameaza dos alemáns? Pois algo así, pero en tempos dunha suposta paz social”. En eúscaro, con todo , debutou con Dantzaldia en 2006 –posteriormente viñeron o mestre de Arimen, a propia Suite francesa, as Virxes e o Lume do Sangue–. Debut en eúscaro, o vasco. Porque Nemirovsky era euskaldun, polo menos si o que din el e os seus biógrafos é certo –e non sei, dese modo, aos manuais– e por que non inclúeno entre os escritores euskaldunes que escribiron en francés. Esta primeira tradución ao eúscaro débelle moito, por suposto, ao descubrimento do manuscrito da Suite francesa dous anos antes, en 2004. Pero que é o que non debe ao seu descubrimento en casa de Nemirovsky. O caso é que antes dese segundo nacemento Dantzaldia foi o autor da fama, a novela que viu a luz 1930.enean foi Dantzaldia.

Pero non terminemos de falar do libro. En comparación coa suite francesa, Dantzaldia é unha novela curta, directa, que non conta máis que o que quere contar: un matrimonio enriquecido non deixa participar á súa filla no primeiro baile. É o que conta a novela curta, e como se vende á súa filla. Nada máis. Para que. Bástanlle as 113 páxinas de letras do tamaño dos libros para nenos de 6 anos –quita, de paso, as do preámbulo– para debullar o que Eider Rodríguez definiu como “os temas que le torturaban”: as relacións entre nai e filla, os novos ricos, a liquidez do diñeiro, a cultura xudía e a arma da vinganza. Para debullalo, ademais, cun estilo que che leva no aire, cunha tensión que apenas che deixa tempo para respirar, Rodríguez: personalizando sucesos míticos que se repiten ao longo da historia en pobos, etnias, xeracións, recunchos, xeografía e séculos –o matrimonio Kampf e a súa filla Antoinette–, nunha xeografía concreta –París– e nunha cronoloxía determinada –na década de 1920–. En poucas palabras, Dantzaldia convídache a ler o resto de Nemirovsky a continuación. E en eúscaro tamén temos moitísimos, aínda que non nos aparece nos manuais.