A maioría dos MUNDOS enxalzan o proceso de paz en Irlanda do Norte, tanto alí como no estranxeiro. No mundo republicano e unionista hai grupos que teñen diferenzas con el, pero son moi pequenos e marxinais. En xeral, con todo, desde o DUP e o Sinn Féin que gobernan xuntos en Stormont, até a maioría dos grupos políticos e sociais da sociedade, priman o proceso. Para a cidadanía en xeral, é un tema do pasado, e para os máis novos, unha historia. O conflito internacional véndese como un proceso ejemplarizante no ámbito da solución. Desde Euskal Herria tamén se achegaron moito a ela nos últimos 15 anos, abertzale e non abertzale, e sempre se trouxeron parabén debaixo do brazo, pero subliñando que el e este son diferentes.

Efectivamente, e entre outras moitas características, alí o proceso de paz fíxose de común acordo entre os inimigos e aquí é unilateral. Pero hai que bailar sobre valores e conceptos parecidos, como a memoria e a convivencia.

A memoria vese constantemente nas excursións polas rúas de Irlanda do Norte, nas paredes dun barrio unionista ou republicano, nos cadros e monumentos do Concello de Belfast ou no Museo Bloody Sunday de Derry, entre outros. Durante a miña estancia en Semana Santa no norte de Irlanda, tamén tiven ocasión de ver a marcha da Sublevación de Pascua organizada polo Sinn Féin en Derry, que homenaxea a todos os mortos no camiño da liberdade irlandesa, como fai 19 anos. Aquel de 1995 foi o discurso da memoria e da loita, da memoria e da convivencia. En 1920 homenaxeaban aos falecidos na guerra da independencia, pero entre as fotografías que levaban ao cemiterio tamén había decenas de mortos da ira. Non había unha presenza significativa das forzas de seguridade ao redor da marcha, ao día seguinte o delegado do Goberno no Reino Unido non presentara ningunha denuncia contra ninguén, a noticia tiña o seu espazo nos medios de comunicación –nin grande nin pequeno– e xa está.

De face ao Día do Levantamento de Pascua, o portavoz do Sinn Féin, Declan Kearney, sinalou que se estaba elaborando a memoria, pero que recoñecía que eran varias memorias e que hai que traballar a convivencia. Entre outras cousas, acudiron o 8 de abril ao Palacio de Windsor, unha famosa cea de Estado convidada pola raíña Isabel II, o viceministro primeiro de Stormont, Martin MacGuinness, e o alcalde de Belfast, Mairtin Ou’Muilleor. Era unha cea en honra da primeira visita oficial dun presidente da República de Irlanda ao Reino Unido. Unha cea de moito prestixio, especialmente vixiada pola diplomacia.

Moitos medios de comunicación subliñaron que MacGuinness estivo alí; que en 1979, cando a IRA matou o tío da raíña Isabel II, MacGuinness, que era o líder da institución, estivo alí. E a raíña e el tendéronse a man.

Con motivo da cea, o presidente do Sinn Féin, Gerry Adams, explicou que a visita a MacGuinness sitúase no contexto das novas relacións entre Irlanda e o Reino Unido. E entre outras ideas destacou: “Agora hai unha forma pacífica de loitar contra o final e a división da Unión”.

Non sei si existe unha memoria compartida entre republicanos e unionistas, ou entre irlandeses e británicos, pero, en xeral, cada parte fai o seu e, no mellor dos casos, subliñan o que non debería repetirse nesa abordaxe.