ERNAI sacou unha foto coa situación económica dos mozos tendo en conta a todos os territorios de Euskal Herria e os datos son moi preocupantes. A inseguridade no mercado laboral ha levado aos mozos á precariedade, a traballar en negro, a recibir salarios por baixo do limiar da pobreza e mesmo a migrar fóra do seu país.

A organización xuvenil da esquerda abertzale ha utilizado diversas fontes, entre elas, a información proporcionada por Gaindegia, Emakunde, Consello da Mocidade de Euskadi, os institutos de estatística españois e franceses e Ikasle Abertzaleak. Así, a informe Mocidade, traballo e precariedade, desmenuzado, revela datos que nos avergoñan.

Máis do 72% dos mozos da CAV e Navarra teñen ingresos por baixo do limiar da pobreza. Segundo criterios estandarizados, este límite sitúase actualmente en 937 euros –o 37,5% do PIB por habitante–. Pero a situación é peor si tense en conta que o 65% dos mozos non teñen contrato e recorren a outros ingresos para sobrevivir: subvencións públicas, pais e nais, e mesmo economía mergullada, xa sexa coidando nenos e anciáns, servindo no bar ou facendo limpezas. Sobre todo son as mulleres as que se moven no campo invisible do traballo reprodutivo.

Entre os contratados tamén predominan as condicións precarias, como o demostra o “contrato de formación” que supuxo a reforma laboral española. Segundo ERNAI, o 2% dos mozos traballa con este tipo de contratos, é dicir, 500 euros ao mes até os 33 anos e sen cotizar á Seguridade Social. Por outra banda, o 95,5% dos contratos que se formalizan son temporais e o 95,5% son indefinidos.

Saco de desempregados

En 2007, o paro situouse no 16,1% entre os mozos de 15 a 24 anos e só no 6,5% entre os mozos de 25 a 34 anos. Cinco anos despois, a porcentaxe sitúase no 39,3% e o 18,6%, respectivamente. O paro golpeou con forza entre os mozos, case se triplicou.

Se miramos no saco de parados, os mozos son os que predominan, xa que o 58,5% dos parados son novos, mentres que as mulleres superan aos homes. Por comarcas, con todo, as diferenzas máis significativas obsérvanse no sur de Navarra e no oeste de Bizkaia. Pola contra, no interior da Baixa Navarra, en Zuberoa, nos Pireneos navarros e nalgúns lugares de Álava a taxa de paro é moi baixa entre os mozos. Isto débese a un fenómeno: a emigración.

A sangría da poboación que estes territorios están a sufrir nas últimas décadas ten que ver coa migración estrutural dos mozos: na falta de traballo, os mozos vanse de forma sistemática. ERNAI denunciou a "desertización" que se está producindo en Ipar Euskal Herria e tamén o vinculou co ámbito da educación. Como non hai oferta local, vanse a realizar estudos superiores a Pau, Bordeus ou Toulouse e moitos non volven.

En 2012, un total de 22.300 mozos marcháronse de Euskal Herria. Estamos ante unha “fuga de cerebros”? É unha pregunta a rebordar de indiferenza. A mocidade do País Vasco está ben preparada academicamente – o 43,7% ten estudos superiores fronte ao 27,7% de media europea – pero esta formación está orientada a un modelo de empresa concreto, representada polas multinacionais: “A escasa formación das necesidades cotiás –conclúe Ernai no informe–, o saber organizar e coordinar os grupos, os traballos básicos… Isto xera moitas veces dificultades e incertezas para pór en marcha proxectos propios e autogestionar”.

O medo a empezar a traballar pola súa conta esténdese. As enquisas mostran un aumento da porcentaxe de mozas que nin sequera se expuxeron na opción de autoemprego (ver cadro).

O mesmo ocorre coa emancipación. Entre os motivos polos que os pais non se marcharon destacan o prezo da vivenda (83%), a falta de emprego estable (81%) e o baixo salario (76%). Pero unha das consecuencias que xerou a alarma é que cada vez son menos os mozos que se expoñen a posibilidade de emanciparse.

ERNAI, no seu informe, ademais de pór os datos encima da mesa, tamén puxo sobre a mesa posibles vías alternativas para facer fronte á precariedade, como o desenvolvemento de “a presión popular e a práctica soberana”. O próximo 3 de maio convocouse unha manifestación en Bilbao para denunciar a morte de Cabacas.