Recentemente, o 25 de novembro, Día Internacional contra a Violencia cara á Muller, vimos varios puntos lila nas fachadas de moitas institucións, xanelas das casas, redes sociais... Tendo en conta que a exposición pública deste símbolo implica un compromiso activo contra a violencia baseada na desigualdade entre mulleres e homes, pódese dicir que a maioría da sociedade vasca ten unha actitude clara contra este tipo de violencia. O último Informe sobre a Situación das Mulleres e Homes elaborado por Emakunde sinala que o 82,2% da poboación vasca considera que a violencia de xénero é un dos problemas máis importantes da sociedade.
Gustaríame saber, con todo, se todos eses 82,2% que din que está en contra deste tipo de violencia están de acordo en primeiro á hora de definir que é a violencia contra as mulleres e en segundo lugar á hora de rexeitar todas as crenzas e valores que a orixinan. Emakunde ten claro que para loitar contra este tipo de violencia é imprescindible facer un gran esforzo para cambiar as actitudes cotiás que perpetúan a desigualdade. Pero para iso, o primeiro paso é aprender a detectar esas actitudes, a ver onde e como se dá a desigualdade.
Neste labor de detección das actitudes que perpetúan a desigualdade, o traballo cos mozos é especialmente importante. Unha moza pode pensar que baixo whatsapp as mensaxes da súa parella como “onde estás, con quen estás, envía unha foto para ver con quen estás” son a expresión do amor. Incluso o mozo pode pensar que con todas as mensaxes que envía á súa parella indícalle que lle quere máis que ninguén. En ambos os casos é importante que os mozos observen que este tipo de actitudes están a limitar a súa liberdade e autonomía, e que a violencia contra as mulleres pode nacer algún día da terra sementada por este tipo de actitudes.
Pero o problema non está só nos mozos. Os mozos na nosa sociedade non fan máis que adoptar actitudes que non se corresponden coa igualdade. Estas actitudes contrarias á igualdade están aínda moi vivas e acéndense como unha chama cando sopra calquera refacho de vento que queira cambiar este modelo de sociedade. A cultura da desigualdade está totalmente integrada nos nosos medios de comunicación, familias, escolas, bares, empresas e outros espazos. E proba diso é que moitas veces se fale de temas relacionados coa igualdade, ou ri, ou se culpe do que lle pasa a unha muller, ou se cuestiona o testemuño dunha muller, ou se escoiten contradicións como “estou a favor da igualdade pero non comparto co feminismo”.
Moitas veces dise que non somos conscientes da gravidade dos problemas que se dan no mundo ata que os sentimos cerca. A túa filla, a túa sobriña, a túa nai, a túa amiga pode ser vítima da violencia de xénero. Nestes casos preguntámonos como é posible ver a unha muller nun buraco negro como o do século XXI.
Para loitar contra a violencia cara ás mulleres, por unha banda, hai que ir ás raíces, analizando as nosas actitudes cotiás. Por outra banda, está claro que este tipo de violencia necesita respostas permanentes. A estas dúas características engadiría unha última: a necesidade dun traballo conxunto entre moitas institucións, asociacións e entidades. A necesidade dun traballo conxunto de todas as persoas. O problema da violencia contra as mulleres non é só das mulleres, senón de toda a sociedade, e debemos enfrontalo entre todas e todos.