Aínda que estaba bastante claro, no noso pobo non hai un conflito, senón moitos conflitos. Conflitos amplos e que afectan directamente a moita xente. Hoxe non creo que haxa nin un só cidadán libre de conflitos.

Que conflitos son estes? Pois moitas, pero as últimas, e desgraciadamente as que van durar moito, son, entre outras, a quebra xudicial da doutrina Parot; as consecuencias da limitación da ultraactividad dos convenios colectivos; a crise da Cooperativa Fagor Electrodomésticos.

O tres están todos os días nos medios de comunicación e o tres decidiranse, parcialmente, nos tribunais. Por que isto? Isto é bo? Ou malo? Ou nin bo, nin malo. Quizá conveniente. Ou absolutamente prexudicial.

Iso pode ser todo, si. Segundo a natureza e evolución de cada conflito. Ás veces son conflitos xurdidos pola propia xustiza: isto mesmo sucedeu coa doutrina Parot; unha tese inventada polos tribunais suscitou un debate xurídico tremendo, por dúas razóns: por unha banda, porque era unha resposta xudicial a un impulso político; e por outro, porque o dereito se envorcou até o límite infrinxindo os dereitos humanos e constitucionais de varias persoas. Un tribunal complicou este asunto e outro non corrixírono, especialmente grave no caso do Tribunal Constitucional. E outro tribunal, lonxe da man do Estado español, tivo que acabar con esta vergoñosa doutrina. Agora, a Audiencia Nacional ten a inmellorable oportunidade de seguir criterios comúns e non excepcionais: empezou ben cando Inés do Río e Juan Manuel Píriz foron postos en liberdade; esperemos que siga por ese camiño e que todas as persoas que aínda están encarceradas pola aplicación desa doutrina sexan inmediatamente liberadas e non alarguen a vulneración de dereitos fundamentais en resposta a un novo impulso político.

O segundo conflito gordo deste outono estaba anunciado. Hai ano e medio coñecemos que se limitaba a ultraactividad dos Convenios colectivos. Que sería dun ano desde a denuncia do Convenio, polo que moitos convenios perderían a súa vixencia o día de San Fermín deste ano. Como consecuencia diso, os empresarios e as súas asociacións empezaron a alterar as condicións laborais en moitos casos e, como non, os sindicatos levaron este conflito aos tribunais. Neste caso, a actuación dos tribunais é obrigatoria para resolver o problema que xerou a lei e para decidir que condicións laborais aplicaranse en cada ámbito e empresa. Con todo, este conflito xurdiu precisamente porque a lei non pecha ou acaba definitivamente a reforma e deixou o “traballo sucio” a outros, é dicir, aos tribunais. Pois ben, atenderanse as cuestións xa existentes e en breve, moi pronto, saberase cal é a resposta da xustiza e si é aceptable ou non que se atrasen as condicións laborais dos e as traballadoras desta maneira.

Por último, xorde un novo conflito social: Cooperativa Fagor Electrodomésticos. Neste caso, hai cuestións que se decidirán nos tribunais –non se pode dicir que se resolvan–, pero non todas. Porque nos quedan algúns temas profundos de traballo: si hai que repensar o modelo cooperativo, ou até onde debe chegar, como responder dentro do grupo cooperativo, que é un traballo social e non xudicial, que a pobreza se estende por todas partes, atrapando a cada vez a máis xente –que este conflito tamén pertence á sociedade–.