A Alhóndiga de Bilbao mostra unha retrospectiva dedicada á colectivo artística feminista guerrilla Girls, fundada en Nova York. Desde 1985, os guerrilleiros estiveron denunciando a discriminación contra as mulleres no mundo da arte, achegando datos estadísticos sobre a presenza das obras dos artistas masculinos que se instalan nos museos e sinalando co seu nome e apelido aos responsables dos centros nos que se practica a exclusión. Pegan carteis e pósteres na cidade, ocultan a súa identidade e identifican cos alcumes das mulleres artistas asasinadas. En calquera caso, deulles fama a aparición do gorila con máscaras e, por suposto, o impacto que producen as máscaras tivo que ver co eco dos seus actos. Non en balde o disfrace do gorila conmove a imaxe normativa do feminino a primeira vista. O grupo feminista ruso punk Pussy Riot tamén mostrou a utilidade da conciliación entre a máscara e o feminismo. En febreiro de 2012 o Salvador de Moscova entrou na catedral e, movendo as súas guitarras, cantáronlle unha oración á virxe, para denunciar as relacións entre Vladimir Putin e a igrexa ortodoxa.

A última vez que pensei nunha máscara foi hai un mes. No marco das festas de Porrontxo no barrio donostiarra de Egia celebramos a Poemaskarada con máscaras de lutxa libre mexicana e recitamos poemas no ring humano. Foi un intento de liberar ás bestas poéticas, en palabras do noso compañeiro creador Ion Olano Carlos, que nos guiou. “Tapándome a cara, sentín máis libre para espirme”, confesaríame máis tarde. A máscara movíame a min tamén. Acometeume un ataque máis violento. No ensaio de Teoría King Kong, Virginie Despentes mencionaba que se parece máis a King Kong que a Kate Moss. O bárbaro clama á feminidade pasiva. Este exercicio énos imprescindible, pola práctica consciente de desmontar a estada da construción de xénero, xa que moitas actitudes instruídas permanecen en nós. A máscara lembroume que no meu interior hai unha barbarie que non puido ser domesticada. Lembroume que a besta da miña alma aínda ten moitas cousas que reivindicar. O curioso é que busquei esa rebeldía polo camiño inverso. Preferín ser transparente á hora de enfrontarse ás inxustizas. Tiven a tendencia de dicir as cousas cara a cara e non de ocultalas, tanto en accións persoais como colectivas, case sempre con estratexias sen máscaras. Con todo, ao meu sentimento coa máscara engádense as palabras rescatadas da exposición: “A prensa sempre quixo falar de feministas e feministas con disfraces de gorilas. Facemos moitas entrevistas a medios escritos, radios e televisións, e sempre imos co traxe da selva de arriba a abaixo. Non podes imaxinar o que podes dicir cando levas o disfrace de gorila”. Exactamente. E máis. O rebelde que quere clamar é máis difícil de identificar baixo a máscara. E máis importante, a máscara non permite que os nosos inimigos vexan as nosas bágoas, nin o xesto doloroso de resistir, ás veces. Nestes tempos nos que nos queren un animal dócil, a máscara acende á besta. A rebeldía e a poética, Liliana Felipe, que os une con arte, di: “Téñennos medo porque non lles temos medo”. Dámosnos/Dámonos a cara salvaxe dándolle a máscara.