Na música, coñecida desde hai anos como técnica, composición improvisada ou improvisación composta, comezouse a utilizar en diversas disciplinas artísticas, como as artes plásticas ou as escénicas. En canto á danza contemporánea, a técnica desenvolveuna o coreógrafo e bailarín portugués Joao Fiadeiro, segundo o cal o bateón sométese a unhas regras de xogo para dar prioridade ao universo, a conciencia ou a lóxica colectiva. Tamén hai quen anunciaron a morte do público, do público que hoxe coñecemos, un universo colectivo que se crea no espazo escénico, que se estende a ambos os dous lados da escena.

Fiadeiro deuse conta de que a técnica é eficaz nos encontros entre creadores, e comezou a utilizala nas reunións entre os bailaríns e outros colaboradores que interveñen no espectáculo. Na actualidade, o método traspasou os límites da creación artística e utilízase tamén en traballos colectivos doutros ámbitos.

Claudia Dias (Lisboa, 1972) é bailarina, estudante de Fiadeiro e colaboradora habitual. Colabora, entre outros, en RE.AO, como intérprete principal na estratexia creativa que lidera João Fiadeiro, así como no desenvolvemento, sistematización e difusión de Composición en tempo Real.

En 2008 viño por primeira vez ao País Vasco a presentar na sala A Fundición de Bilbao a súa peza de danza “One woman show” e desde entón realizou numerosas visitas, xa sexa a bailar, dirixir laboratorios ou colaborar en procesos creativos.

“A nosa intención é adestrar aos dantzaris nesta técnica”, dinos Matxalen de Pedro, bailarín do grupo Horman Poster e membro da escola de danza Peirao 3. “O resultado do traballo presentarémolo o ano que vén no Festival BAD 2014. Os bailaríns que participarán neste laboratorio e no taller que se celebrará o próximo mes de abril serán os intérpretes desta obra de teatro. Pero antes diso, é necesario traballar sobre esta técnica”. O laboratorio está promovido por asociacións e institucións que traballan nas artes escénicas como Peirao 3, A Fundición, Azala, Bilboeszena ou os festivais BAD.

Nas artes escénicas, tanto no teatro
como na danza, o proceso de creación é o mesmo. A importancia do proceso é total, xa que os conceptos e accións que aparecen á hora de crear a peza converteranse nunha obra de teatro. O proceso é o camiño e o obxectivo. Esta tendencia que se dá nas artes escénicas resáltase, precisamente, na técnica KDE. A particularidade é que este proceso creativo está en mans dun grupo de traballo, o salto do consciente individual ao consciente do grupo.

“Hoxe en día hai varios talleres de formación, pero o que nos interesa é a formación para a creación”, explica De Pedro, “e esta técnica é moi axeitada para iso, xa que comeza a crear directamente e ponche en contacto co público. É un método de investigación, pero as bases tamén son estéticas. Este colectivo fai que che penetres no terreo da ética”.

A técnica KDE propón unha reflexión sobre o presente, agora sobre o político, o social e o cultural. Cada un ten a súa propia lectura do que está a suceder ao noso ao redor, pero hai cousas que todos entendemos e que, por tanto, crean unha lóxica que nos une.

Grazas a este método creativo, trátase de crear en tempo real unha lóxica ou un fío que todos (tanto bailaríns como públicos) poidan entender desde a lóxica colectiva. “Ao pasar dunha imaxe a outra, o obxectivo é non perder a ninguén”, resume De Pedro.

Preguntámoslle sobre a importancia que pode ter a improvisación nesta técnica: “Si e non. A peza pode ser instantánea pero tamén totalmente composta. Este tipo de composición debe ser moi interiorizado para improvisar directamente. Son pezas que están formadas por imaxes, e cando pasas dunha imaxe a outra debes gardar fidelidade a esa lóxica colectiva”, afirma o bailarín. “Mergúllasche na zona descoñecida pero unha vez no tubo non podes saír ata que termines. Se entras nunha dirección, debes seguir até onde segue a lóxica, e cando dás por finalizada esa dirección debes tomar outra dirección ou unha decisión”.

A técnica KDE crea o pensamento colectivo, un universo colectivo que todos podemos entender. Nestes procesos creativos é importante o traballo de oficina. De antemán desenvólvense conceptos, reflexiónase, decídese, logo virán o movemento e a acción. Esta lóxica inevitable sorprenderá máis dunha.