Capsicum annuum, tomates como guindillas, Solanum lycopersicum, para levar a cabo a súa curta vida no froito primeiro hai que dar flores. Para chegar a este beneficio igali necesita unha folla que o estenda ao sol e xere a cantidade de comida que necesita coa enerxía da luz.(Antes de seguir, por certo, isto é o que nos diferencia aos animais e ás plantas: as plantas toman enerxía da terra e do aire –transformándose a través da luz–, e son capaces de alimentarse e de vivir, mentres que os animais, si imos vivir, temos que acabar con outro ser vivente que practicamente temos que comer).

Agarrando a folla e a flor, cal é a primeira, a folla ou a flor? Cada planta ten o seu propio comportamento. Algúns mostran primeiro a flor, espectacularmente, atraendo ás abellas que teñen fame de primavera. Outros abren a flor e a folla de forma paralela. Primeiro hai alguén que vístese de follas. Estes últimos adoitan necesitar vento para a polinización.

Velaquí o mes de abril, o latín aprilis, aperire, aberto de escóitaa, época en que comezan a abrirse as árbores e as flores. Para os que teñen que organizar hortas e campos de cultivo é Jorraila, traballar en eúscaro, é dicir, traballar a terra. Tamén se lle chama sopapo, porque se di que se facían vacas de gando e plantas para canalizar os desexos e as ofertas da nova tempada. É por aí por onde se chama tamén o animal?

E Maio? Din que provén do nome da deusa grega Maia, que se relaciona coa fertilidade. O poeta Ovidio confésalle outra etimología: di que xuño morreu dos mozos (iuniores), dos vellos (maiores) que hai antes do mes. Onde están os nosos vasos, hojalata e hojaldre? Nós en maio, estamos no sitio! Cando se trate do mes en que se produciron as floraciones, os peites e os hostajes.

Ante a imposibilidade de abrir as follas e os ollos das flores, ante o medo a mostrar os fillos das puntillas, pasaron a primavera máis recente con pánico. E si sempre é tarde, este ano si é tarde. Forma atrasada, retardada, retraída, ennegrecida e acesa prolongada. Sobre todo para flores...

E de face aos manzanales, o noso avó di todos os anos “a flor de abril é ouro, mellor que nada a de maio”.