A proposta é a de substituír ao cidadán adulto, home e traballador por neno. Non consiste na preparación de iniciativas, nin en ofrecer oportunidades, nin en crear máis estruturas para os nenos, nin en defender os dereitos dun colectivo vulnerable. (…) Con todo, a obrigación da Administración debería ser reducir a mirada aos nenos. A clave está en aceptar a diversidade propia do neno, xa que isto supón a garantía de todas as pluralidades. (…) Crese que cando a cidade se converta en máis apropiada para os nenos, farase máis axeitada para todos.A cidade infantil é unha proposta concreta que xorde dunha experiencia iniciada no ano 1991 no municipio de Fano e que, na actualidade, recibiu o interese e a adhesión de numerosos municipios italianos e estranxeiros. (…)

O primeiro que hai que facer e o máis importante é dar aos nenos e nenas o papel de protagonistas, darlles a palabra, ofrecerlles a oportunidade de compartir as súas opinións e que nós os adultos, a actitude do oínte, asumamos con ganas de entendelo e de ter en conta o que os nenos e nenas din. Por suposto, o que se propón para os nenos é válido para todos os cidadáns, para os maiores, para os minusválidos, para os inmigrantes. Doutra banda, o neno é un “camiño difusor” e garantista para todos. Ninguén pode substituír aos nenos sen preocuparse por preguntarlles, interactuar ou escoitar. Ao dar a palabra aos nenos, non lles pedimos que solucionen os problemas da cidade que creamos, pero si que aprendemos a ter en conta as súas ideas e propostas. (…)

Liberando estereotipos e soprando a creatividade, os nenos e nenas enfrontan a realidade, as súas necesidades, desexos e posibles soluciones. (…) Para que isto sexa posible, temos que formar a novos traballadores capaces de traballar cos nenos. (…) Si os nenos e nenas teñen a oportunidade de participar no proxecto da cidade, podemos estar seguros de que, tanto hoxe como mañá, cando sexan maiores, a cidade sentirá a súa, unha cidade que hai que coidar e defender, como todos e todas sentimos coa nosa casa. (…)

O proxecto márcase un obxectivo concreto e aparentemente pequeno e común: Que os nenos poidan saír sós de casa. (…) A maneira na que os nosos fillos crecen hoxe en día é totalmente descoñecida, nova, incomparable á nosa nenez. Non son novas formas pola perda de sentido de veciñanza, solidariedade e seguridade, senón pola complexidade das relacións sociais e o aumento das distancias. É difícil coñecerse, costa baixar dos apartamentos das plantas altas, é perigoso cruzar a rúa, etc. Con todo, a cidade volveuse máis rica, articulada e, si quérese, máis fascinante. Doutra banda, saír de casa, andar só polas rúas e coñecer a súa contorna é unha esixencia importante para o crecemento social e cognitivo do neno. Camiñar, pasear, é un pracer para os adultos, un agasallo que nos facemos a nós mesmos de cando en vez, pero é necesario para os nenos. Os nosos movementos son cada vez máis desprazamentos, pasos dun punto a outro, que teñen un obxectivo e están totalmente ligados a unha función. Con estas preocupacións na cabeza, estamos despreocupados e tentamos chegar ao noso destino no menor tempo posible. Os nenos xogan de maneira moi diferente. Ir dun lugar a outro para os nenos é unha sucesión de momentos do presente, cada momento é de seu importante, digno dunha parada, un milagre ou un contacto. Entón os tempos alargar, os petos dos nenos énchense de pedras, follas e papeis e a cabeza de imaxes, preguntas e descubrimentos. E todo se aúna, o belo, o novo, o xeral e o especial. Isto provoca moitas veces malentendidos cos maiores e din bobadas como “non te quedes cada vez!” ou “Non perdas o tempo!”, sen darse conta de que o individuo se volve grande grazas ao tempo perdido. A posibilidade e autonomía de saír dos nenos é inversamente proporcional á nosa: canto máis nos movemos os adultos en coche, máis ampliamos o noso campo de movemento, máis riscos xeramos, obstaculizamos os espazos e contaminamos o aire, aumentando as dificultades de autonomía dos nosos nenos. Cando os nenos se moven, móvense cada vez máis frecuentemente connosco, no noso coche, no asento de atrás. Deste xeito, o neno non ve a cidade, non distingue as súas características, pasa rápido, non pode responder as necesidades constantes do presente, da curiosidade e das paradas. Nesta estraña forma de moverse non fixa nada, non consegue organizar o seu espazo, non pode construír a súa cidade. (…)

Hoxe en día o tempo libre dos nenos desapareceu. Os numerosos riscos que existen fóra da porta de casa aconsellan que os nenos non saian sós de casa e as mellores condicións económicas garanten a inscrición en varias escolas da tarde: piscina, guitarras, inglés, baile, ximnasio. (…) É importante que o neno ou a nena só poida saír da súa nenez, asumir riscos e praceres para deixar a seguridade en casa. Baixar á rúa, buscar un amigo, concertar o xogo e as regras e despois xogar, ou estudar a natureza, mirar os obxectos, contar as actitudes dos adultos, asumir riscos e superar os obstáculos, afrontar os conflitos e resolvelos, volver a casa cansa, quizá sucia, excitada, ansiosa de contar cousas que os pais non poden saber. Os nenos deberían vivir esta experiencia a partir de tres ou catro anos, e, desde onde queira que miremos, a súa complexidade non nos pode escapar, hoxe en día o neno empezará a vivir a partir do dez anos e a nena talvez máis tarde, cando xa hai moito tempo que se acabou a era do desenvolvemento cognitivo e social. Que consecuencias terá esta demora no neno? (…)

O neno pode ser un indicador ambiental sensible para medir a saúde ou a degradación da cidade: si hai nenos que xogan, paseantes e nenos sós na cidade, a cidade é un signo de saúde. Si non se ve ningún neno na cidade, é sinal de que a cidade está enferma. Unha cidade onde os nenos circulan pola rúa é segura, non só para nenos, senón para anciáns, discapacitados e para todos os cidadáns. (…) Pero para que os nenos e nenas poidan saír sós de casa, hai que cambiar a cidade, aínda que sexa aos poucos. Unha cidade que se desenvolveu salvajemente na opción da defensa, debe ser capaz de facer eleccións periódicas, de abrir as portas á vida e ao futuro. Por tanto, hai que traballar a distintos niveis e en múltiples direccións. (…)

Camiñar con tranquilidade e poder utilizar espazos públicos son dereitos de todos os cidadáns. A volta á libre circulación a pé é unha obrigación prioritaria da Administración e unha forma directa e seria de preparar o futuro da cidade. O poder dos coches, o futuro que terminará onde empeza o peón, o futuro dunha cidade máis limpa e menos “ocupada”, a cidade onde se poida mover, a cidade onde se poida unir e estar xuntos, é dicir, unha cidade que poida vivir mellor, onde o neno poida saír só cos seus amigos. Por tanto, hai que devolver a praza inmediatamente á cidadanía e logo tentaremos, na medida do posible, resolver o problema dos aparcadoiros. (…)

Hai que facer entender aos adultos que non é un bo pai, que os nenos o teñan todo ou que sexan axudados a todos os sitios o que abandona a súa vida. A principal característica de “bo pai” debería ser que a medida que pasan os días, o neno teña cada vez menos necesidades. (...)

Fai unhas poucas décadas, os nenos eran de todos. Os veciños desempeñaban unha importante función de control social. Cando un neno que xogaba fóra de casa necesitaba algo, descubría a curiosidade, a atención e a inquietude dos seus veciños. (...) Os criterios de internalización da responsabilidade social co neno ían máis aló de coñecelo ou de ser un veciño: o neno só andaba fóra de casa, estaba controlado por todos os adultos que atopaba. Máis que veciños, poderiamos dicir que eran “amigos do neno”. (...) Parece que esa solidariedade social ha desaparecido. A opción da defensa eliminou, ocultado ou disfrazado, polo menos, o interese polos demais. (...) Por tanto, é necesario identificar e educar canto antes aos novos aliados da infancia. (...) Temos que mostrar ao neno ou á nena que todo adulto pode ser o seu amigo ou amiga. Tamén debemos deixar de lado as recomendacións terroristas: “Non te quedes con ninguén”. (...)

A escola, xunto cos pais e nais e empezando pola educación primaria, debería impulsar que os nenos e nenas vaian sós á escola, que vaian andando, de acordo cos seus compañeiros e compañeiras máis maiores, vivindo un pouco de autonomía e asumindo os seus dereitos e deberes como transeúntes. Pódese debater sobre esta experiencia e organizar actividades. Pódense realizar estudos de verificación dos diferentes percorridos, identificando as rutas de maior risco e de maneira conxunta, buscando as mellores solucións para evitar estes riscos. (...)

Repensar a cidade, desexar ser doutra maneira, ser da medida de todos, é unha necesidade grave (…) debemos pensar nunha cidade máis fráxil, máis sinxela, onde todos os cidadáns terán máis peso.