É evidente o fracaso da estratexia da troika de maio de 2010. Os seus obxectivos, o control da débeda e o déficit público, non se están cumprindo, mentres que acelerou o estancamento das economías europeas e o desemprego. A forte terapia de choque, o axuste interno dos países do sur de Europa, suporía unha retardación dos prezos e con iso un aumento da produtividade, e por tanto mellores condicións de competencia. Dous anos e medio despois, o Fondo Monetario Internacional (FMI), que é membro da troika, admitiu esa crenza tan corrupta. De feito, este organismo constatou que con esta estratexia denominada consolidación fiscal cada euro que se descontou do gasto público ha suposto un descenso do PIB de 1,7 euros. Tan sorprendente como clarificador é que o FMI recoñeza que as medidas de axuste forman parte do problema.

Deste xeito, o Fondo tamén modifica as previsións do Estado español para 2013, que apuntan a unha caída do PIB do 1,3%, o dobre da estimada hai seis meses. A pesar da estimación, este dato fai imposible o cumprimento do déficit público dos próximos anos. O anuncio da recesión ten consecuencias inmediatas. Sobre todo, que a acumulación de débeda seguirá nos próximos anos, o que obrigará ao Goberno de Madrid a profundar no camiño do axuste, máis metido nun círculo vicioso. Os orzamentos imposibles de Montoro para 2013 prevén 35 mil millóns de euros para o pago de intereses da débeda, o que supón o 12% do orzamento. A parte do gasto financeiro do Estado está a adquirir cada vez maior peso na estrutura do orzamento e desta maneira redúcese de forma considerable o importe absoluto e relativo das liñas sociais. O aumento da débeda pública nos últimos cinco anos pon sobre a mesa a necesidade de facer fronte a este problema canto antes. Máis rápido aínda, cando a tímida intervención do BCE é incapaz de rebaixar o nivel alto da curmá de risco.

A débeda pública do Estado español disparouse con rapidez nos últimos tempos. Era un dos máis baixos da UE en 2007 (36% do PIB) e hoxe representa o 76% da produción. As razóns polas que se duplicou a débeda pública ou soberana son a recesión económica e a transferencia masiva da débeda privada ao sector público. A estratexia dos dous últimos gobernos de Madrid para non deixar caer á banca xerou unha enorme transferencia de diñeiro público a privado. Algunhas estimacións apuntan a cifras que oscilan entre os 350 e os 420 mil millóns de euros cando a banca española contabiliza nos últimos cinco anos subvenciones, avais, préstamos brandos ou premios. Non son totalmente compatibles desde o punto de vista do método de cómputo, pero é significativo que este importe sexa equivalente ao incremento da débeda pública co PIB dos últimos cinco anos (é dicir, o 40%). Esta é sen dúbida a principal causa da subida da débeda pública do Estado.

Ás portas dun novo rescate para o fondo MEDE, a nova axuda suporá unha carga irreversible do pago da débeda que xa se converteu nun buraco negro e financeiro. Vivimos unha situación similar ao problema da débeda de Sudamérica de 1980 no sur de Europa. Alí, tras unha década perdida, tramitáronse varios plans de liquidación de débedas (Brady, Baker...). Non foron xustas nin axeitadas. Con todo, para a saída da crise da débeda, recoñeceuse como imprescindible a cancelación de parte da débeda. En Europa, co paso do tempo, a cuestión está en prazo. Canto máis tarde ingrese o tema da liquidación na rama do Estado e da UE, máis empeorará a gravidade social do Estado español coas maiores desigualdades sociais en Europa.