Debo plantar Gurbea, Sorbus domestica. A ver si son capaz de facer dunha vez a sidra natural do máis alto gusto... Pedireille a un amigo que deixe que lle rompa o pelo nun barril. O obxectivo: levar a sidra e o viño ao incomparable, coa roda. Excelente, porque ninguén o fai así. Non teño máis remedio que atopar unha terra onde raíña o cal... Con todo, ten unha gran facilidade con respecto a outras persoas de Sorbus para adaptarse a lugares con condicións ecolóxicas que non son as máis axeitadas desde o punto de vista climático. Os seus familiares Sorbus, pola súa estreiteza e rigor, están en perigo de extinción en Euskal Herria. Isto debería estenderse...

Unha planta importante que antes variaba moito: comida para o gando, herba para a xente, fariña, confituras e augardente... Con todo, o obxectivo principal era o frutero: ten un tanino tremendo e é bo para iluminar ou depurar os viños, reforzar o acabado e mantelos mellor. Pero a madeira non é o mesmo: fácil e fina de traballar, flexible, pesada, compacta e resistente á presión. Era o mellor, o máis caro, para fins determinados. Si os metros cúbicos do carballo pesan entre 700-800 quilos e os de cereixa entre 550-600, o da gurbea rolda os 800-900 quilos. Pesado e compacto. Os instrumentos de debuxo de madeira de gurbe eran de gran prestixio: regras, galgas, cinchas, metros de costurera... Durante séculos utilizouse para a construción de casas de ferramentas e utensilios, armazones ou estruturas corporais, en maior aprecio que o do manzano: o cepillo, a fricción e a garlopa, o macho... No utillaje dos muíños, os dentes da engrenaxe eran tamén de rodas. Tamén parafusos, eixos de lagar, instrumentos musicais (frautas...), proas de envases... A maioría destes usos perdéronse, pero aínda ten un gran nome no sector da madeira. Hoxe en día é unha madeira especial e difícil de atopar, e sobre todo nos mobles úsana como chapa. A perada suíza está no mercado co nome de "peras suízas" e o seu prezo é de ouro. A diferenza doutros lugares, en Suíza está a tentarse recuperar a gurbea.

Non coñezo un só carruaje, pero é preciso porse... No camiño da boa sidra. A ver si enchemos as rodas de oito ou dezaseis litros... E os odres de tres rodas baléiranse!