A última noticia que recibimos sobre a Lei do Cine de Cataluña é curiosa. A lei, de 2010, elaborouse para protexer ao catalán e a Unión Europea acaba de dicir que haberá que facer algunha modificación da lei, porque aposta polo castelán. De feito, as películas en castelán non teñen que dobrarse ou subtitularse obrigatoriamente ao catalán. Si, en cambio, noutros idiomas europeos.

Segundo a Lei do Cine de 2010, para 2018, a metade das sesións de cine deberán ser en catalán ou subtituladas en catalán. Prevíanse cotas e multas para os infractores. A lei foi un espellismo de rebumbio, de expositores e distribuidores estadounidenses, e da órbita do pp e de Ciutadans, unha denuncia pola imposición do catalán. Segundo a Comisión Europea, a Lei Catalá do Cine oponse á libre competencia, xa que as películas noutras linguas europeas deben ser traducidas ao catalán –as duplicidades custan entre 25.000-77.000 euros e os subtítulos entre 2.000-5.730 euros–.

Plataforma per a Llengua, movemento prol catalán, en resposta á Comisión Europea, propuxo que as películas en castelán teñan as mesmas condicións que as realizadas noutras linguas europeas, é dicir, que as películas en castelán tamén ofrezan sesións dobradas ou subtituladas ao catalán. A lei establece que a metade das películas procedentes de Norteamérica terán que ser en catalán e só no caso de películas da Unión Europea que distribúan máis de 16 copias.

A proposta da plataforma é incluír nese saco as películas realizadas en castelán. Agora, o Goberno español ten que facer unha proposta de resolución para responder á petición da Unión Europea.

Peregrinación á película

Con todo, esta última noticia relacionada coa Lei do Cine probablemente non sexa máis que unha anécdota, xa que non se espera que afecte a nada máis da Lei. A aprobación da Lei en 2010 foi un paso importante para o catalán. Para darse conta da importancia, basta con mirar un par de porcentaxes: Segundo o estudo realizado en 2010, o 3% das sesións de cine que se ofrecían nos cines cataláns eran de procedencia catalá, catalá ou catalá. Se se cumpre a lei, en 2018 o 50% das sesións de cine realizaranse en catalán.

Plataforma per a Llengua realizou unha campaña humorística para demostrar que é moi difícil ver a película en catalán.O cinema en català, Missió impossible é o nome da campaña e unha familia aparece con ganas de ver unha película en catalán. Miran a carteleira de Barcelona: 179 salas, 252 películas, só unha en catalán. En Barcelona é máis fácil ver películas en inglés ou en francés que en catalán. Vendo o “éxito”, a familia exponse ir a Reus (100 km). En balde, alí non ofrecerán nin unha soa película en catalán. Decidiron viaxar a Tarragona, a 15 quilómetros da capital biscaíña. Alí si, alí son felices: Entre as 22 salas e 30 películas proxectarase unha película en catalán.

Así é a situación actual, con poucas películas, poucas salas e copias, e mal situado xeograficamente. Horarios tamén regular.Os
cataláns están afeitos escribir prensa, consumir radio e televisión en catalán, pero coñeceron o cine en castelán e en castelán, respectivamente. Preguntamos a Gemma Ponsa, da Plataforma, como se vai a levar a cabo o cambio de hábitos: “Hai público potencial e hai demanda. Outra cousa é que os cataláns enchan as salas ou non. O que quero dicir é que a oferta en catalán non está normalizada e pode ocorrer que non se cumpran as poucas ofertas concretas que hai agora”.

Subvencións aos distribuidores?

A Lei do Cine foi aprobada con 117 votos a favor e 17 en contra no Parlamento. A sociedade tamén deu a benvida á Lei. Para Gemma Ponsa, a Lei é moi positiva e necesaria. Doutra banda, tamén é unha lei moi común, porque en moitos países que teñen comunidades parecidas de falantes teñen leis deste tipo (ver cadro). A plataforma critica dúas cuestións á Lei. Por unha banda, non hai normativa, polo que, por exemplo, non se especifica a extensión anual do catalán até 2018. Tampouco están previstas as sancións que se imporán en caso de incumprimento da lei. Doutra banda, a Plataforma non entende que a Generalitat subvencione a exhibición de películas estranxeiras de distribución e exhibición (1,4 millóns de euros) para a súa exhibición en catalán. En setembro de 2011, a Generalitat asinou un convenio con empresas estadounidenses que ameazaban con incumprir a Lei de Caixas de Aforros. Para Ponsa, “unha cousa é subvencionar que a xente vaia ao cine a ver películas en catalán e outra cousa é dar axudas ás empresas. Non é obrigatorio? Non teñen que cumprir a lei?”. Ponsa cre que co paso dos anos normalizarase a situación das salas de cine, que a xente se afará a ver películas en catalán e que os exhibidores asumirán os gastos de dobraxe e subtitulado.