Hazparne (Lapurdi), 1815. Martín Larralde foi condenado ás Galeras de Bordaxuri por matar presuntamente ao seu pai a tiros. Tres anos máis tarde, cumprindo condena, escribiu a canción de Galeriano, que máis tarde sería coñecida por Pantxoa eta Peio. Morreu tres anos despois. Así di a primeira estrofa:

Canta sen alegría, pois
non teño proveito nin tristeza, e sen
haberme roubado mil, sen matar a un home,
son as máis perniciosas perdas.

A pena das Galeras non era nova. Na Antigüedad era habitual en Grecia e Roma o uso de escravos de remo e presos condenados. E si Bordaxuri contou os seus sentimentos, no arquivo do arsenal de Cartaxena (Murcia) recolleuse información detallada sobre os galerianos de 1624 a 1748. Os Libros Xerais das Galeras, compostos de 25 volumes, foron restaurados recentemente, o que nos permitiu coñecer moitos detalles sobre a cruel condena.

Estaban sempre atados cunha espigada e alí durmían, comían e todas as demais necesidades. Nas batallas navais non se lles soltaría, de modo que se a perda se afundía, os galerianos embarcábanse con ela no fondo do mar.

Estaban descalzos e levaban o pelo completamente arrincado de maneira que se puidesen recoñecer facilmente en caso de fuxir, co que se evitarían os piollos. Cada día dábanlles un anaco duro de pan cocido –chamábano bizcochos, con gran optimismo–, un pouco de jofaina e auga para sobrevivir.

No caso de ser acusado de asasinato, as perdas poderían pasar varios anos, pero os delitos sexuais, ou o que entón se consideraba un delito, eran castigados con maior dureza. O xitano Francisco Giménez foi condenado a oito anos de cárcere por asasinato, mentres que Juan de Moreiras foi condenado a 200 lategazos e dez anos de cárcere por pecado nefando, un delito de homicidio en grao de homosexualidade.