Alexandría (Exipto). 30.eko 12 de agosto. Morre o último faraón de Exipto, Cleopatra VII Filopator. Nos próximos 2.000 anos foi a paradigma da muller sedutora e a clave da súa forza de atracción, o nariz. Así, no século XVII, a filósofa francesa Blaise Pascal dixo: “Si o nariz de Kleopatra fose máis curta, o mundo sería moi diferente”.

Mentres loitaba contra o seu irmán Ptolomeo, Cleopatra –ou o seu nariz– seduciu a Xullo César, o xeneral conseguiu participar na guerra civil e, grazas a iso, recuperou o trono de Exipto. Despois seduciu tamén a Marco Antonio e mantivo o reino. Pero a Octavio o seu nariz pareceu non gustarlle e converteu a Exipto nunha provincia romana.

Pero, como era o nariz todopoderoso de Kleopatra? Varios expertos decidiron dedicar o seu valioso tempo a responder a esta pregunta. A tumba de Kleopatra non foi atopada e, por tanto, só pódense examinar as imaxes da mesma. As imaxes idealizadas ao estilo exipcio non son fiables, polo que deron máis credibilidade ás moedas e pequenas esculturas realizadas no estilo grego, a dinastía helenística de Kleopatra. Na moeda da figura, por exemplo, a raíña ten a cara dura e o nariz longo. Non parece coincidir coa fermosa raíña que nos vendeu o cine; mira, si non, aos narices de Liz Taylor e Vivien Leigh. Polo que se refire ás obras gregas ou romanas, tampouco responde os canons de beleza da época. É certo que as moedas non tiñan por que reflectir o aspecto real dos personaxes e que era habitual realizar retratos simbólicos que recollesen as características dos antepasados. Segundo algúns expertos, os retratos de Kleopatra captan a cara do seu pai (filósofo do título da raíña significa “o que ama ao pai”).

Non sabemos como era o nariz de Kleopatra. E que? Ao redor de 100 anos despois da morte do último faraón, Plutarco escribiu cumpridamente sobre Kleopatra: ensinoulle sete idiomas e ensinoulle literatura, música, ciencias políticas, matemáticas, astronomía e medicamento. Tiña uns modais agradables e unha voz atractiva. O reino en desastre económico creceu grazas ás súas decisións e foi un dos mellores diplomáticos da época, aínda que atrasou a conquista romana, aínda que non conseguiu paralizala. “A súa extraordinaria beleza era interior”, escribiu Plutarco, “e a fascinación que provocaba non era inmediata”. O historiador grego nin sequera mencionou o seu nariz. Pero co paso dos séculos –e as mentalidades–, o seu xenio converteuse en beleza e beleza en nariz. O nariz de Cleopatra non cambiara a historia. O que tiña detrás do nariz poida que si.