Imaxínome a un oso esperto despois dos meses de inverno. Ao espertar, achegándose á entrada da cova, queda pampo co que ten diante: todo está cambiado, non atopa as referencias habituais, desapareceron. De súpeto sente perdido. Si fixámonos no seu físico, tan grande, tan poderoso, é paradoxal ver como o medo o intimida, como diminúe as súas capacidades.

Creo que nos ocorreu algo parecido. O que non era posible no noso imaxinario, está de cheo na nosa contorna, pillounos. Con todo, até hai pouco, as traxedias que se estaban producindo en todo o mundo parecían non chegar a nós. Estabamos convencidos de que nada tiñan que ver connosco, de que eramos todopoderosos nesta parte do Oeste, irresistibles. E así, nunha tranquila preguiza consciente, sentabámonos tranquilos mentres ceabamos de pé diante da televisión. Mirabamos con indiferenza as imaxes, tanto si tratábase das fames negras dunha esquecida terra africana como dos conflitos en Oriente Medio. Nós seguiamos coa vida de sempre, mentres as noites de inverno frío quentabámonos nas nosas casas con gas natural de aquí ou de alá.

Pero xa nos espertamos, ou mellor, espertáronnos. E a situación na que vivimos ensinounos que nós tamén somos débiles: que nós non estamos a salvo e que o que ocorre noutras latitudes tamén inflúe en nós. En esencia, somos elementos dun único cosmos e movémonos de forma sistémica. E desde esa atalaia, non podemos dar as costas ao que está a suceder, na medida en que formamos parte dese todo. En palabras do pensador do século XVII John Donne: “Non hai ninguén que sexa unha illa”. Por iso, temos que traballar en comunidade, creando unha comunidade forte, creando un amplo nós.

Imaxínome unha comunidade na que todos os seres humanos poden ter unha vida digna, onde os individuos ofrecen o mellor que hai neles, onde o que eu non son ten o meu respecto. Estou convencido de que os valores básicos son ferramentas indispensables para levalo a cabo, como o compromiso, a responsabilidade, a solidariedade, a cooperación, a creación e o tecido de redes a través das relacións humanas. Creo que chegou o momento de mirarse, lector. Dáme a man e camiñemos á vez.