Naceu fai oito ou douscentos anos, un neno que, como tantos outros no mundo, sería chamado Artemio. Antioquía viu a primeira luz de lonxe. Na súa mocidade elixiu a vida militar e máis tarde empezou a propagar a fe cristiá: con entusiasmo e forza. A nai da Igrexa confesoulle a súa santidade, cando os infieis lle apartaron a cabeza e o corpo, despois dunha cruel morte.

Os templos cristiáns dos santos están cheos de tales mártires e destes miserables. Achegándonos máis no tempo e no terreo, aí está Ignacio de Loyola, que tras gobernar nas guerras fundou e dirixiu as lexións cristiás.

LONGA E ROUBADA. Despois de coñecer o alcance da guerra, como en Antioquía e Loyola nas catro beiras do mundo, moitos cambiaron o seu rumbo: da vida armada e militar á vida filosófica e teolóxica; tamén á política. Pero pasar da guerra á paz non sempre é fácil.

Mesmo na acción pacífica, algúns utilizan o modus operandi militar: a xerarquía por encima de todos, a base do que é a ortodoxia e o maximalismo. A verdade é que son pasos de bailes de guerra, non de paz.

Con moitos políticos sucede o mesmo: cambian a música, o son; non o paso, non o paso. O que ten o dianteiro sempre diante, e o dedo vivirá o sopor de atrás.

Tanto nas Danzas Saltas como nas Mutxicas, é coñecido o paso coreográfico directo ao longo da mesma zona. Este paso de baile é igualmente válido en moitas danzas, faise igual nunha e outra: sempre mirando cara adiante, sempre camiñando cara ao mesmo lado.

Ebats, pola contra, é un sinuoso: cambia o sentido da danza e, en lugar de avanzar no baleiro e no cego, a medio camiño –a ciaboga, si quérese–, pon ao bailarín mirando alén da praza.

Desta maneira, o ebats é máis panorámico, xa que mira cara atrás e cara atrás como cara a adiante. É máis completo, multi-visión.

ANTREXATAS. Ao longo dos tempos, tanto Artemio como Ignacio foron mestres de escola: como na guerra, tamén na paz. E como eles moitos outros. Como entón, tamén agora. Todos eles miraron polo mesmo lado ao campo de batalla e á praza: desde o tablado da forza, desde a atalaia da ortodoxia.

Pero se alguén cre que o salto da guerra á paz activa novas oportunidades, ten que cambiar os instrumentos de traballo e o sistema de traballo. Terá que roubar de cando en vez para mirar á praza e sentirse.

Porque unha danza de paz non só debe alterar o son dunha danza de guerra, senón tamén o paso dunha danza. É dicir, ademais da música, tamén ten que cambiar os pasos da coreografía.

As eleccións transcorreron entre nós un día de gran felicidade e desgraza, no tolo vinte de novembro. Tanto na campaña anterior ao día da votación como nos días posteriores á mesma, víronse nas prazas aos alumnos da Escola de Artemio e Inazio, moitos longos pero poucos roubos. Camiñarían, andarían, cambiarían de música. Quizá. Pero os pasos de baile, non. Mágoa.

Bailar o paso da guerra coa música de paz é botar auga ao leite brando. Ao final, pérdense as dúas: o leite e a auga.

A medias, á esquerda, no aire, os antrexatas... Máis aló dos estreitos pasos de baile de Artemio e Inazio, a praza é un mundo vivo e atractivo.

– Á música, á música, a tocar!