Ez da lan makala arrosa berri bat sortzea. Dirua dela-eta, hartu eta burutu egiten den lana da. Honexegatik jartzen zaio gero “William Shakespeare”, “Julio Iglesias”, “Pink Panther”, “The McCartney Rose”, “Leonardo da Vinci”, “Michelangelo”, “Rodin”, “Lilli Marlene”, “President Macià”, “Tchaikovski”, “Gina Lollobrigida” edo “Louis de Funés” bezalako izena; ezaguna eta sortu ordurako erantsirik darama sona. Haiek gogotik saiatuta eskuratu zutena arrosagileak di-da. Txarra edo ona, sona. Sona eta txanpona. Alde ederrekoak jarri daitezke, baina arrosa dotoreari jende itsusi horren izenak txanpona...
Izena eman aurreko lanik bada, baina, arrosagintzan. Arrosa berriak sortzeko lehendik baditugun arrosak nahastu beste biderik ez dago. Nahaste honek dakar hibridoa. Hibrido berria lortzeko eme eta ar jakinak gurutzatuz ondutako haziak behar dira. Hauek erein eta, genetikaren aita izan zen Mendelek zioenaren arabera, heren banako hiru multzotan bil ditzakegu jaioko diren landareak: batzuk amaren antzekoak, beste batzuk aitaren gisakoak eta hirugarrenak nahas-mahasekoak. Azken hauek dira interesgarriak, bai arrosagintzan aberastu nahi dutenentzat, bai natura berarentzat ere. Ez aitaren itxurako, ez amaren taxuko ez diren horiek garatuko dituzte, agian, ordura arte espezie horrek izan ezin izan dituen tankeretako ezaugarriak. Arrosetan, adibidez, usain berriak, eite ezezagunak, lorekolore deigarriak, itzelezko emankortasuna...
Aldaera berri batek espezieari egundoko mesedea dakarkio, etorkizunerako bidea zabaldu eta iraupena errazten dio. Zenbat eta aldaera ugariago, datorrena datorrela, ikuskizun dauden etorkizuneko bihurrikeria eta komeria, zaharra ez den edozein berrira edo mudantza ekologikora egokitzeko aukera gehiago. Naturak badaki, nahastean dago gaurko etorkizuna, etorkizun oparoa.
Arrosagileak, lore baten alde arraren polena ireki gabeko beste lore baten emeari eskuera jarriko dio, eta beste inongo arraren polena etortzeko bidea erabat itxi. Emeak emango duen fruituko haziak erein eta mirarizko ezustekoa noiz gertatuko, aiduru egongo da artista. Gero, jarriko zaio izena... Herbehereetako Aalsmeereko G.Verbeekek 1958an kaleratu zuen arrosa eder bati jarri ziona bezala: “Miracle”.
Na nosa latitude a suor da maior parte das plantas móvese na primavera, e nesta época gozaremos das grandes floraciones. As flores son o símbolo da beleza: para ver, para cheirar... E para probar? Comiches algunha flor? Seguro que si.
Quen non comeu alcachofas (Cynara... [+]
Lilipak edo nartzisoak loretan dira. Nabarmen adierazten dute mendean hartutako bere lurren berri. Neguan loratzen dira, kolore zuri-hori ikusgarritan, eta usaina bafadaka hedatzen dute. Multzoka bizi dira; lurpean erraboila emankorra dute, eta bat zen tokian, urtetik urtera... [+]
Udari begira jarri gaituen eguraldi honek landareak ederki mugitu ditu. Gu ere bai. Zaldibarren, Eitzaga auzoko zabortegiko madarikazioaren ardurak eskatzera, eta langileei, haien senideei eta auzotarrei babesa emateko manifestazioan Eibarko Amañatik abiatu ginen. Hasi... [+]
Recordo de neno como o chamabamos o “chito”. A flor lembrábanos a cabeza da galiña. José María Lakoizketa recibiu o nome de “kurkubia” en Bertizarana en 1888, xa que o seu froito se asemella a un kurkubi ou botello. Di que en Cinco Vilas chámanlle “cascabel”... [+]
O perigo de extinción das plantas pode ter moitas razóns. Antigamente dividíanse en tres grupos: enfermidades, pragas e herbas ou plantas “malas”. Hoxe en día téndese a chamar peste a todos os desastres das plantas. Antes chamábase praga a un accidente causado pola... [+]
Na pila de estiércol e desperdicios adoita haber un hóspede no verán, aínda que non sempre: estramonio ou estramonio, Datura stramonum. Algúns tamén recibiron os nomes de “carboeiro” ou “higuzoro” para esta planta. É unha planta rechamante, ergueita, cun follaje... [+]
O ano de Dalia, a pinnata Dahlia, foi elixido este ano polos organizadores da festa. Ben dito, é o ano de Dahlia. Os dicionarios e enciclopedias en eúscaro chaman “dalia” a esta planta; eu creo que deberiamos chamala “dahlia”.
Os invasores españois que coñeceron a... [+]
Púxenme un pouco máis tranquila o día en que a noite se fixo máis longa que o día claro e alégrome de que esteamos seis meses así. Non podo negar que o verán foi fermoso, pero cheira mellor ao outono. Ás plantas failles “xices” coa chegada do outono. As horas... [+]
Sábese que as plantas cheiran, cada vez máis. Hai tempo que sabiamos que o martingal das plantas era para protexerse dos animais herbívoros: a planta que foi mordida solta o cheiro para avisar ás plantas veciñas, que amasarán as follas e non serán de gusto para o... [+]
Ultimamente preguntaba a Joxe Anton Arze, un dos paisajistas vascos máis belos, sobre os nomes das plantas que tiñan flores brancas. Xa está baixo a súa luz esmorecente.
Lilipa dos poetas (Narcissus poeticus), Perico de estrela (Stelaria holostea), Espino branco... [+]
O seu parente é o O-Belar (Papaver somniferum), pero en comparación con el, é a Michoneta (Papaver Rhoeas). A mapoula é moi coñecida; tamén se lle coñece como “urdemutur” e “urdamutur”. Ao chegar a primavera, a terra ruborízase cada ano. Tamén revive o rubor da... [+]