A maioría está pensada para que o visitante volva de novo, comezando pola exposición temporal. Gravacións de máis de once horas realizadas a xente de diferentes lugares do mundo: respostas a preguntas sobre a vida, a felicidade, o pranto. Merece a pena escoitar as respostas e ver a estes seres humanos.

Nas exposicións permanentes, información variada sobre a nosa etnografía, historia, pintura. Non me ocuparei máis que dos cheos, dos baleiros e das falsas perspectivas. Comezando cos espazos buxán, falando da literatura de principios do século XX, na miña opinión, baixo o nome de “literatura vasca española”, cítanse Unamuno, Baroja, Maeztu, e baixo a denominación de literatura en eúscaro: R. Arrese, M. Soroa e T. Altzaga. Adiviñastes o que falta: -Caramba, señor! Agirre. O seu Kresala, e por suposto Garoa, non son excluíntes neste apartado.

Desde unha perspectiva equivocada, ao que se refire a certos períodos e acontecementos importantes da nosa historia, o que debería ser información obxectiva é unha palabra crave que conduce á manipulación: radical, nacionalismo radical.

Na ditadura de Primo de Rivera dise que o nacionalismo vasco refuxiouse na cultura, como se nos di expresamente. O xeneral prohibira o nacionalismo radical e tolerara ao moderado. A través desta distinción crave de Izenondo, ao lector non moi advertido denomínaselle: Prohibiu a unidade e tolerou ao PNV. Por certo, o texto suxire que a estrita ditadura do xeneral foi unha dicotomía tolerable. Recordo que o nacionalismo vasco non practicaba entón loita armada, senón que sufría represión.

Volvendo á orixe de ETA, lemos que na década dos 50 produciuse unha ruptura entre nacionalistas e internos no exilio. É verdade. E na década dos 60 chegou a radicalización –a palabra crave– e en 1968 ETA cometeu os seus primeiros atentados. Aquí tampouco se fala dunha represión terrible. Non se menciona a importancia que tiveron as guerras de descolonización, sobre todo as de Alxeria, Cuba, nin o maio do 68, a importancia da outra cultura que xurdiu en Europa tras a posguerra na fundación de ETA; non se menciona que a primeira vez non foi un atentado, senón un maldito encontro, e que o primeiro asasino foi asasinado de forma similar.

Basta co uso manipulado do adxectivo radical para dar unha visión ideologizada manipulada, baseada na equidad política actual, e non nunha perspectiva histórica contrastada e equilibrada.