Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Espericionante

Itxiokorria
Manuel Galan
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Nas flores florece o pseudoacacia, Robinia pseudoacacia, en abril . No escarchador. Hai quen di que este pedazo de árbore que dá boa madeira e mellor flor é invasivo. Algunhas administracións promoven a impugnación. Gústame, e estes consellos para tomar vento! A falsa acacia é un bo colonizador, si, porque evolucionou máis rápido que outras plantas. Abre fortes raíces, a maioría na superficie terrestre. De aquí nace en todas partes o altamar e a poxa, dando novas árbores. A semente crece con facilidade a través destes clons das raíces sen esperar a madurar, germinar e crear novas plantas.

O truco duns era superficial e doutros de profundidade. Tamén hai quen debe a vida e a duración a raíces moi profundas no terreo máis íntimo. O Itxiokorri, Ononis spinosa, entre outros.

Itxiokorria pertence á familia das leguminosas. A pesar da presenza dun pequeno arbusto, as súas raíces son enormes, duras e luuceas. Crece en campos e campos e recolleu nos seus nomes a fama que tiña entre os campesiños de outrora: itxiokorri, itxiokgeldi, o paraguaio ou o escaldero. As tres primeiras explican a relación entre o agricultor e a planta: mantéñase pecha con isto, permanece quieta e inmóbil. Nunha palabra, unha planta para deixala en paz. Azotea, aínda que coa roca, custaralle facer da planta e deixala como está. Cos tractores actuais non hai problema e esta planta non tería este nome. En catalán chámanlle “afrontacavadors” e “afrontallauradors”, o que avergoña ao maquinista, que seguramente non conseguirá saír do cu. Ao nome de Galdarrona dáselle outra forma de entender: un bo arde. Di que saca o arado da terra, frustrando o arado. Lakoizketa explícao en 1888 e Emilio Guinea renóvao en 1949 no seu libro Biscaia e a súa paisaxe vexetal. En castelán é coñecido como Detienebuey e Quiebraarados, en portugués resta-boi, en francés rete-boeuf, en inglés ten moitos nomes como Restharrow; en latín tamén se lle coñece como remora aratri e resta bovis. As raíces que poden deter a un par de bueyes arrincando ou suxeitando o arado non son as follas que hai debaixo da col!


Interésache pola canle: Zuhaixkak
2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
A Festa da Árbore de Biriatu xa está aquí
O 23 de novembro celebrarase a feira das árbores, froiteiras e produtores de plantas da zona. Ademais, prepararon un programa moi potente desde as 22 horas até as 23 horas: mesa redonda sobre biodiversidade, charla sobre a mazá, "Quen anda no bosque?". actividade para familias,... [+]

2018-10-14 | Jakoba Errekondo
Atlántico e Mediterráneo

Nas terras do País Vasco atlántico o outono trae a maior colleita: millo, faba, cabaza, mazá, noz, castiñeiro, etc. Unha dos labores máis difíciles dos campesiños foi manter estes froitos e sementes o máis longos posible. Son pratos que gozarán do outono e sobre todo do... [+]


2018-03-12 | Iñaki Sanz-Azkue
Cando Otea custaba diñeiro
Parecía incrible, pero o era. A planta espiñenta de flor amarela que atopamos hoxe en día no monte, valía no pasado diñeiro, polo menos nalgúns lugares. De feito, nunha época a argoma era importante. Cortábase para facer os cubos ou dar para comer ao gando; tamén se... [+]

2016-11-02 | Jakoba Errekondo
Matamos a Amaia Ezpeldoi
“Un gran gemido era de elkhitzen / herrekatik zen elkhitzen / ezpeldoian dütütüatützarik üatütützen”, escribiu Junes Casenave-Harigil na pastoral Santa Grazi. A escritora zuberotarra coñeceu nas súas mellores condicións aos espeluzones dos Pireneos na maior parte do... [+]

Eguneraketa berriak daude