Na columnata un escritor que foi veciño de Ujué díxome que unha vez chegou un momento no que no canto de dicir “linche o xornal” dicíanlle “vinche no xornal”. Ao parecer, agora está de moda colocar unha foto do articulista xunto ao texto. Diría que non sempre foi así. Iratxe Retolaza di que hoxe en día na literatura vasca (tamén) consómense máis presenza literaria que a propia literatura. Pois aí tedes outro exemplo da importancia da presenza; noutro tempo, unha cousa era ter firma, agora queda curta, tamén hai que pór unha foto.

Si hai algún escritor da despresencia, iso é sen dúbida Xabier Montoia. Por iso non é de estrañar que as mellores solucións atopadas á cuestión da fotografía sexan as súas. Lembraredes o seu retrato en branco e negro, con perfil á esquerda, lentes de sol, metade da cara oculta pola sombra. Non é fácil imaxinar cantos anos terá, pode valer o mesmo para trinta anos que para cincuenta. Non o aceptarían para a foto do Documento Nacional de Identidade. Vostede toma a palabra Narraztien de 1988, e aí ten a foto; colle a Electrica de dezaseis anos despois, e aparece a mesma foto. Outra opción para esquivar esta incómoda obrigación da foto é o disco Nin ez naiz Xabier Montoia, no que, en lugar da súa, colocou na portada a foto dun músico que tocaba con ela, Iñigo Telletxea.

Xa que falamos de fotografía, tamén está o caso do grupo Family (por segunda vez menciono ao grupo Ttakuns, quizá pensedes que estou na carreira do Tambor de Ouro). Javier Aramburu e Iñaki Gametxogoikoetxea sacaron un único disco –Un sopro no corazón–, e unha única foto xuntos. Ambos se atopan na beira dunha praia, ningún dos dous mira a cámara, debido aos seus traxes, que parecen estar no inverno. O disco data de 1992 e, por tanto, pode ser o inverno de 1991-1992. O sitio? A saber, pero tendo en conta que ambos son donostiarras, parece lóxico que a da foto sexa unha das praias de alí. O mar está orgulloso e apostaría pola opción da vella praia de Gros. Este mar non pode ser nin o da Cuncha nin o de Ondarreta. Tampouco o da Zurriola. A praia de Gros no tempo ten que ser iso afastado, non hai dúbida de que os greros da miña xeración –e da anterior– asustáronnos antes.

Falando de música, é curioso como no último disco doutro donostiarra, en 1971, de Rafael Berro, menciónase a praia de Gros, e por unha vella fotografía. Este álbum está nunha canción emocionante. Na canción descríbese unha mirada individualizada das fotografías que se retoman a un antigo álbum de fotos. E as primeiras liñas din: “Mamá na praia, creo que é Gros. Hemen gaude gaude dago. Papá en bermudas, mamá ao seu lado, sorrindo en bañador”. Imaxínache a historia que vai haber no fondo deste tres sinxelas frases. O señor Rafael saberao; o señor Rafael e, como falamos de familia, tamén o señor Iñaki Berrio.
E como falamos de cuestións de columna, Uxue, si o teu mezquindad pídeche un novo columnista, podes probar co gran Iñaki Berrio; si xa non o coñeces, por suposto. Os xoves, no boletín oficial de Gipuzkoa.